سید خلیل سیدعلیپور

در دهه های اخیر رویکرد توسعه پایدار به یکی از بحث های مورد توجه اندیشمندان حوزه شهری تبدیل شده است. مفهوم پایداری از سه بعد اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی تشکیل شده است و هر کدام به تنهایی نمی توانند اهداف توسعه پایدار را برآورده کنند. امنیت اجتماعی از جمله مفاهیمی است که در ذیل توسعه پایدار اجتماعی مورد بحث پژوهشگران حوزه امنیت شهری قرار دارد. مناطق آزاد تجاری به عنوان محرک توسعه اقتصادی در بسیاری از کشورها به اجرا درآمدند. اما در این بین باید به اثرات اجتماعی آن ها نیز بر مناطق تحت تأثیر اشاره کرد. منطقه آزاد انزلی محدود ه ای است که در جهت توسعه اقتصادی استان گیلان و در سال 1384 احداث شد. هدف از انجام این پژوهش بررسی امنیت اجتماعی منطقه انزلی پس از احداث منطقه آزاد و عوامل مؤثر بر آن است. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و پیمایشی بوده و با استفاده از اسناد کتابخانه ای و ابزار پرسشنامه مورد عمل قرار گرفته است. طبق آخرین سرشماری نفوس و مسکن (1395)، جمعیت مورد مطالعه 118564 بوده است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 383 پرسشنامه و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی بین شهروندان شهر انزلی توزیع شده است. سپس توسط نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون های ویلکاکسون تک نمونه ای، آزمون مقایسه میانگین و آزمون فرید من اطلاعات پرسشنامه ها تحلیل و بررسی شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که به ترتیب عوامل اعتیاد، قاچاق و فقر بر امنیت اجتماعی منطقه اثرگذار هستند.

هدف اصلی این تحقیق نقش فضاهای مجازی در آشنایی و تصویر ذهنی گردشگران خارجی در سفر به ایران می باشد. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری در این تحقیق گردشگران خارجی هستند که از ایران بازدید می کنند. به روش نمونه گیری در دسترس نمونه ای مشتمل بر 200 نفر از این افراد در نظر گرفته شد و پرسشنامه استاندارد منگ و چوی (2016)، بین این افراد توزیع گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و PLS استفاده شد. نتایج نشان داد که وب گردی و استفاده از شبکه های اجتماعی بر ارزیابی احساسی تأثیر معناداری دارد. همچنین نتایج تحقیق نشان داد استفاده از شبکه های اجتماعی و ارزیابی احساسی بر تصویر ذهنی گردشگران خارجی تأثیر دارد ولی وب گردی بر تصویر ذهنی گردشگران خارجی تأثیرگذار نمی باشد. در این تحقیق به بررسی نقش فضاهای مجازی در آشنایی و تصویر ذهنی گردشگران خارجی در سفر به شهر تهران پرداخته می شود، تا این پژوهش بتواند راهکارهایی را به منظور جذب گردشگران خارجی داشته باشد.

شناسایی مناطق مستعد آسیب در مقابل حملات نظامی، از مهم ترین موضوعات مورد توجه مدیران و برنامه ریزان شهری است، همچنین بسیاری از صاحب نظران مباحث شهری، حفظ امنیت شهروندان را از مهم ترین وظایف حکومت ها برشمرده اند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی مناطق شهر پردیس بر اساس اصول پدافند غیرعامل و شناسایی مناطق دارای بیشترین و کمترین میزان آسیب پذیری در برابر حملات نظامی است. بر این اساس با به کارگیری داده های مکان مبنا مستخرج از بانک اطلاعات مکانی شهرداری پردیس و اطلاعات سرشماری سال 1395 مرکز آمار ایران، ابتدا معیارهای گردآوری شده با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای ارزش گذاری شده و سپس با استفاده از توابع فازی، استانداردسازی می شوند. در آخرین مرحله نقشه های استاندارد شده با استفاده از تکنیک گاما همپوشانی شده و نقشه آسیب پذیری تولید می شود. خروجی های پژوهش نشان از تمرکز نواحی دارای کمترین میزان آسیب پذیری در مرکز شهر پردیس و سه فاز ابتدایی آن دارد. فازهای ششم، هشتم، نهم، دهم و یازدهم بعنوان مناطق دارای بیشترین میزان آسیب پذیری و به تبع آن کمترین میزان دسترسی پذیری شناخته شده اند. تعداد جمعیت ساکن در هر پهنه نشان از پراکنش صحیح جمعیت اسکان یافته در شهر پردیس است بطوری که تنها حدود هشت درصد از جمعیت شهر پردیس در نواحی دارای آسیب پذیری متوسط به بالا زندگی می کنند. 

زمینه و هدف: شیوع جرائم ازجمله مسائل و مشکلات در توسعه گردش گری ساحلی است و تحلیل فضایی جرائم به شناسایی الگوی توزیع جرائم، کشف کانون های جرم خیز و در نتیجه کاهش میزان جرائم در نوار ساحلی کمک می کند. هدف پژوهش حاضر تحلیل الگوی توزیع فضایی جرائم و شناسایی کانون های جرم خیز و بررسی ارتباط فضایی آن با مراکز گردش گری و مراکز انتظامی به منظور تسهیل و بهینه سازی مدیریت انتظامی و کاهش جرائم در سواحل استان مازندران است.روش: در ابتدا با استفاده از روش های آمار فضایی و تراکم کرنل الگوی توزیع فضایی جرائم، مراکز گردش گری و مراکز انتظامی در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. سپس با روش رگرسیون ارتباط فضایی بین میزان جرائم با مراکز گردش گری و مراکز انتظامی در نرم افزار ادریسی ترست بررسی شده است.یافته ها: مطابق نتایج، جرائم، مراکز گردش گری و مراکز انتظامی با الگوی خوشه ای در سواحل استان مازندران توزیع شده اند و دارای توزیع شرقی – غربی هستند. هم چنین کانون های اصلی جرائم در شهرهای بابلسر، فریدونکنار، محمودآباد، نور- علمده، نوشهر- چالوس، تنکابن- خرم آباد و رامسر؛ کانون های اصلی مراکز گردش گری در شهرهای بابلسر، نوشهر- چالوس و کتالم- سادات شهر-رامسر و کانون اصلی مراکز انتظامی در شهرهای نوشهر- چالوس واقع شده است. هم بستگی بین توزیع فضایی جرائم و مراکز گردش گری 87/0 است که نشان می دهد مراکز گردش گری نقش ویژه ای در ایجاد جرائم در سواحل استان مازندران دارند. هم چنین هم بستگی بین توزیع فضایی جرائم و مراکز انتظامی نیز 8/0 است که نشان می دهد مکان استقرار مراکز انتظامی تا حد زیادی با توزیع فضایی جرائم و کانون های جرم خیز انطباق دارد.نتیجه گیری: ایجاد پلیس گردش گری در سواحل به عنوان یک اقدام مؤثر در کاهش میزان جرائم و تقویت امنیت گردش گران در مناطق ساحلی به عنوان پیشنهاد اصلی پژوهش حاضر ارائه می شود.

زمینه و هدف: ارزیابی و درک آسیب پذیری شهری در برابر تهدیدات امنیتی، موضوع مهمی برای برنامه ریزان، طراحان و سیاست گذاران شهری است. مرور پژوهش هایی که درباره ارزیابی و ترسیم آسیب پذیری امنیتی شهری پژوهش کرده اند نشان می دهد که این موضوع واجد ابعاد گوناگونی و متأثر از عوامل فضایی، اجتماعی و اقتصادی است و این ابعاد از طریق عواملی مانند ترکیب کاربری اراضی، اتصال خیابان ها، زیرساخت ها و داده های جمعیتی و اجتماعی-اقتصادی قابلیت اندازه گیری دارد.روش پژوهش: در این پژوهش، پس از شناسایی شاخص های مرتبط با موضوع، داده های مربوط به آن ها در سطح محلات مناطق 22 گانه شهر تهران جمع آوری شد. سپس از طریق روش F'ANP که یک روش ارزیابی چندمعیاری برای ساخت شاخص های مرکب است، استفاده شد.یافته ها: نتایج این پژوهش که حاصل از ترکیب ۱۴ شاخص در ۳۵۴ محله شهر تهران است، نشان می دهد که پنج مؤلفه اصلی در ساخت شاخص مرکب آسیب پذیری امنیت شهری قابل شناسایی است که عبارت اند از: سطح ریسک و تهدید (در معرض خطر)، تراکم فعالیت اقتصادی، ترکیب بیکاری کل، گره های ترافیکی و جمعیت وابسته.نتیجه گیری: توزیع فضایی این مؤلفه ها در سطح محلات شهر تهران نشان می دهد که مؤلفه های سطح ریسک/تهدید و گره های ترافیکی دارای توزیع شمالی- مرکزی و مؤلفه های تراکم فعالیت اقتصادی، ترکیب بیکاری کل و جمعیت وابسته از نوع مؤلفه های خوشه ای هستند. در مجموع، بیش ترین مقادیر آسیب پذیری امنیت شهری در مناطق مرکزی ۱۱ و ۱۲ و منطقه شمالی ۱ تهران و کم ترین مقادیر آن مربوط به مناطق شمال شرقی ۳ و ۴ تهران بوده است.

در اغلب شهرهاوروستاها، خصوصا درکشورهای جهان سوم معمولا محلاتی جرم خیز در قسمت های مختلف مناطق شهری وروستایی شکل می گیرد که گاهی وجود اینگونه محلات مشکلاتی را برای سایر مناطق شهرها ایجاد می کند. پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیط، نوعی از طراحی را بیان می دارد که امکان وقوع جرم را کاهش می دهد. این تئوری طراحی کالبدی محیط را به عنوان یکی از راههای کاهش جرم می داند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر داده های کتابخانه ای و نیز پیمایش و تکمیل پرسشنامه بوده و نتایج تحقیق نیز نشان می دهد که: ، محله های مورد بررسی از جهات مختلف دارای مشکلات کالبدی، بهداشتی و ... می-باشد. اکثر موارد و شاخصه هایی که به نوعی در تامین امنیت اماکن نقش داشته و موجب ارتقاء آن می شود، معمولا در این محله وجود ندارد. با توجه به مولفه های تئوری طراحی شهری CPTED و تطبیق آن با وضعیت محله، مشخص شد که این محله عملا طراحی مشخصی نداشته و با معیارها و استانداردهای موجود در این زمینه فاصله زیادی دارد. طراحی کالبدی این محله و به کارگیری تئوری طراحی محیطی وجغرافیایی کاهش جرم می تواند تا حد زیادی موجب ارتقاء امنیت محله های تاریخی گشته و جرم و بزه را در این مکان کاهش دهد. همچنین با بررسی مولفه های احساس امنیت مشخص گردید که احساس امنیت در این محله ها بسیار پایین است و در اغلب مولفه های مورد بررسی احساس امنیت امتیاز کسب شده کمتر از حد میانگین است.