بهمن سبحانی

این مقاله با هدف بررسی پژوهش های مرتبط با سرمایه اجتماعی انجام شده در فاصله سال های 1392 تا 1398 در ایران تهیه شده است. روش انجام تحقیق، فراتحلیل کیفی بوده و در آن از بین 719 مورد از مقالات علمی، پایان نامه های کارشناسی ارشد و رساله های دکتری در رشته های مختلف علوم انسانی 80 مورد به عنوان نمونه های تحقیق انتخاب بررسی شدند.نتیجه پژوهش نشان می دهد رابطه سرمایه اجتماعی با هر یک از متغیرهای زمینه ای باید با درنظر گرفتن کنترل یا عدم کنترل سایر متغیرها تحلیل شود. متغیرهای سن، جنسیت، تأهل و اشتغال با سرمایه اجتماعی همبستگی متوسطی دارند و متغیرهای تحصیلات و درآمد به صورت غیرمستقیم با سرمایه اجتماعی همبستگی دارند. سرمایه اجتماعی در سطح خرد با هویت اجتماعی و ملی، مشارکت سیاسی، رضایت از زندگی، نشاط و شادکامی و امید به آینده، احساس امنیت، قانون مداری، احساس رفاه (رفاه ذهنی)، احساس شایستگی، احساس معناداری، احساس مؤثر بودن افراد همبستگی مستقیم و معنادار دارد؛ و در سطح کلان، با امنیت اجتماعی، توسعه، تسهیم دانش و توانمندسازی افراد و گروه ها و پایین بودن میزان ارتکاب جرائم، انحرافات و آسیب های اجتماعی، آلودگی و تخریب محیط زیست همبستگی مستقیم و معنادار دارد. از سوی دیگر، احساس امنیت اجتماعی، توسعه یافتگی، وضعیت اقتصاد و رفاه جامعه، دینداری و مشارکت دینی، استفاده از مطبوعات، میزان و نوع جرایم و انحرافات و کیفیت ارتباطات اجتماعی از مهم ترین عوامل مؤثر بر سرمایه اجتماعی هستند.

بیکاری جوانان یکی از مسائل مهم و اساسی مبتلابهِ نظام سیاست گذاری اجتماعی در کشور است و یکی از مفاهیم اصلی در بررسی این مسئله مفهوم است که به جوانانی اشاره دارد که درجایی شاغل نبوده و در حال تحصیل یا مهارت آموزی نیستند. پژوهش حاضر با هدف ارائه تعریف مفهوم و زیرگروه های آن و بررسی مؤلفه های زمینه ساز آن در ایران به انجام رسیده است. شیوه انجام تحقیق کیفی بوده و از روش پژوهش اسنادی استفاده شده است که در آن داده ها و اطلاعات مربوط به بازار کار ایران از منابعی چون مرکز آمار ایران؛ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی؛ مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و سازمان های بین المللی ازجمله سازمان بین المللی کار مرور و بررسی شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد نرخ در ایران حدود 23 درصد بوده و این نرخ در زنان حدود 5/2 برابر مردان است و در بین زنان 29-25 ساله بیش تر از سایر گروه های سنی دیده می شود (2/43 درصد). برحسب تحصیلات، افراد 29-25 ساله دارای تحصیلات کارشناسی بیشتر در معرض شدگی قرار دارند. زندگی در مناطق دور از مرکز و یا مهاجرت از روستا به شهر و از شهرهای بزرگ به کلان شهرها از دیگر مؤلفه های پیش بینی کننده شدن جوانان هستند.علاوه بر این، عامل سیاسی شامل سیاست های توسعه ای دولت ها و پیامدهای آن ها، سیاست های جمعیتی و آموزشی نامناسب و عدم اجرای درست طرح های اشتغال ازجمله وام خوداشتغالی، بنگاه های کوچک و متوسط زودبازده و کارورزی از مؤلفه های ساختاری اصلی هستند که منجر به افزایش نسبت در جمعیت جوان ایران در سال های اخیر شده اند. واژه های کلیدی: جوانان خارج از اشتغال، تحصیل یا مهارت آموزی، طرد اجتماعی، بیکاری، گذارهای جوانی، سیاست اجتماعی

در حال حاضر بیکاری جوانان یکی از مسائل اساسی کشور است و شناسایی چالش های سیاستگذاری اشتغال از پیش نیازهای اصلی رفع این مشکل به شمار می آید. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی چالش های اساسی اشتغال جوانان و ارائه راهبردی مناسب جهت سیاستگذاری می باشد. این پژوهش به روش کیفی انجام شده و داده های آن از طریق مصاحبه با 17 نفر از صاحبنظران و کارشناسان حوزه بازار کار و سیاستگذاری اشتغال به دست آمده و برای تحلیل یافته های تحقیق از مدل هایSWOT و AHP   بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان داد که نقاط ضعف درونی بازار کار (با میانگین وزنی 89/6 و وزن نسبی 766/0) اهمیت بیشتری در بازار کار دارد. پس از آن، فرصت های خارج از بازار کار(با میانگین وزنی 79/6 و وزن نسبی 754/0) دارای اهمیت است. تهدیدهای خارج از بازار کار (با میانگین وزنی 74/6 و وزن نسبی 749/0) در مرتبه سوم اهمیت قرار دارد و در نهایت نقاط قوت درونی بازار کار (با میانگین وزنی 29/6 و وزن نسبی 699/0) کمترین اهمیت و تأثیر را دارند. در نتیجه باید گفت در هر کدام از عرصه ها و ابعاد بازار کار ابتدا باید راهبردهای تغییر جهت (WO) در پیش گرفته شوند. از جمله این راهبردها می توان به «تغییر شیوه هدایت تحصیلی دانش آموزان از رشته های نظری به رشته های فنی و حرفه ای و مهارتی»، «کاهش ظرفیت پذیرش دانشگاه ها به خصوص در رشته های نظری و غیرفنی»، «برقراری سیستم مالیات متناسب با درآمد به خصوص در بخش های غیر تولیدی و واسطه ای» و «تغییر رویه ایجاد مشاغل سرمایه بر به مشاغل کاربر» اشاره نمود.

در ادبیات جامعه شناسی شبکه های اجتماعی غیررسمی به عنوان یکی از راه های اصلی تقویت روابط و پیوندهای اجتماعی میان افراد و به تبع آن، افزایش اعتماد اجتماعی شناخته شده اند و از آن جا یی که ورزش همگانی نوع غیررسمی و داوطلبانه ورزش بوده و فضای مطلوبی را جهت افزایش روابط متقابل و پیوندهای عاطفی و نزدیک بین افراد مختلف جامعه مهیا می کند، به نظر می رسد که می تواند از طریق کارکردها و سازوکارهای خاص خود در تقویت اعتماد اجتماعی مؤثر باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه شرکت جوانان در ورزش های همگانی با اعتماد اجتماعی آن ها به انجام رسید . روش این پژوهش پیمایشی بوده و طرح آن از نوع هم بستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی جوانان 15 تا 29 ساله شهر تهران بود که از میان آ ن ها 405 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شده و به دو گروه شرکت کننده در ورزش همگانی و غیرشرکت کننده در ورزش همگانی تقسیم شدند و مؤلفه های اعتماد اجتماعی آن ها با استفاده از پرسش نامه پژوهشگر ساخته سنجیده شد. نتایج نشان می دهد که میانگین اعتماد اجتماعی در حالت کلی آن برای افراد شرکت کننده در ورزش همگانی (96/2) بیشتر از میانگین این متغیر برای افراد غیرشرکت کننده در آن (84/2) می باشد و این تفاوت از نظر آماری معنادار است؛ بدین معناکه می توان گفت شرکت در ورزش همگانی با میزان اعتماد اجتماعی جوانان مورد پژوهش هم بستگی دارد. همچنین، در بررسی ابعاد اعتماد اجتماعی مشخص گردید که تفاوت میانگین دو گروه در مورد متغیرهای اعتماد بین شخصی و اعتماد تعمیم یافته از نظر آماری معنادار می باشد؛ اما در مورد اعتماد بنیادین و اعتماد نهادی تأثیر معناداری مشاهده نمی شود.