نقش مؤلفه های زیبایی شناسی زیستی در پیش بینی ادراک از کیفیت محیط مسکونی (مورد پژوهی: محلات منتخب شهر سنندج) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: افزایش نگرانی ها درباره کیفیت محیط های مسکونی در سال های اخیر، توجه پژوهشگران را به شناسایی عوامل مؤثر بر ادراک ساکنان از محیط معطوف کرده است. در این راستا، زیبایی شناسی زیستی به عنوان یکی از ابعاد کلیدی مطرح شده است.هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مؤلفه های زیبایی شناسی زیستی در پیش بینی ادراک از کیفیت محیط مسکونی انجام شده است.روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ زمانی مقطعی و از نظر روش توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ساکنان محلات خسروآباد، آغه زمان، قطارچیان و سرتپوله در شهر سنندج بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 250 پرسشنامه توزیع شد که از این تعداد، 214 پرسشنامه به صورت کامل و صحیح بازگردانده شد. ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه محقق ساخته بود. برای سنجش مؤلفه های زیبایی شناسی زیستی، از پرسش نامه ای مشتمل بر 49 آیتم و چهار مؤلفه زیبایی شناسی ادراکی، شناختی، اجتماعی و بیولوژیکی استفاده شد. همچنین برای سنجش ادراک از کیفیت محیط مسکونی از پرسشنامه ای مشتمل بر چهار آیتم استفاده شد. روایی پرسشنامه ها با استناد به نظر متخصصان و همچنین پایایی پرسشنامه ها نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. شایان ذکر است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه انجام شد.نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان داد: رابطه میان مؤلفه زیبایی شناسی ادراکی، شناختی، اجتماعی و بیولوژیکی باکیفیت محیط مسکونی مثبت و معنادار بود. همچنین ترکیب مؤلفه های زیبایی شناسی زیستی پیش بینی کننده معنادار کیفیت محیط مسکونی بودند (0/001> p؛ 33/ r2). تأمل در ضرایب رگرسیونی نشان داد که سه مؤلفه زیبایی شناسی ادراکی، بیولوژیکی و شناختی به تنهایی نیز پیش بینی کننده معنادار کیفیت محیط هستند؛ اما تاثیر مؤلفه های زیبایی شناسی شناختی به تنهایی معنادار نبود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که طراحی محیط های مسکونی براساس اصول زیبایی شناسی زیستی، به ویژه با تمرکز بر مؤلفه های ادراکی و بیولوژیکی، می تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت سکونتی ایفا نماید.The Role of Bio-Aesthetic Components in Predicting the Perceptions of Residential Environment Quality (Case Study: Selected Neighborhoods in Sanandaj City)
Problem statement: With growing concerns over the quality of residential environments, scholarly efforts have increasingly focused on identifying the factors that shape residents’ perceptions of their surroundings. Within this context, the concept of bioaesthetics has gained prominence as a critical dimension influencing environmental perception.Research objective: This study aims to investigate the extent to which bio-aesthetic components can predict residents’ perceptions of residential environment quality.Research method: Employing an applied purpose, this cross-sectional study utilized a descriptive-correlational approach. The target population consisted of adult residents in the Khosrowabad, Agheh Zaman, Qatarchian, and Sartapuleh neighborhoods of Sanandaj. A total of 250 questionnaires were distributed using convenience sampling, from which 214 valid responses were collected. Data were gathered through two researcher-developed instruments: a 49-item scale measuring four dimensions of bioaesthetics perceptual, cognitive, social, and biological and a four-item scale assessing perceived residential environment quality. Content validity was established through expert evaluation, and internal consistency was confirmed via Cronbach’s alpha. Data analysis included Pearson correlation coefficients and simultaneous multiple regression.Conclusion: All four bio-aesthetic components showed significant positive correlations with perceived residential environment quality. The combined model of bio-aesthetic factors significantly predicted 33% of the variance in residential environment quality (R² = 0.33, p < 0.001). Among the components, perceptual, biological, and social aesthetics emerged as significant individual predictors, whereas the cognitive component did not independently predict environmental perception These findings highlight the pivotal role of bio-aesthetic design especially perceptual and biological dimensions in fostering higher-quality residential environments. Integrating bio-aesthetic principles into environmental design can enhance both resident satisfaction and overall quality of life.
تبلیغات
