بازخوانی نظریه انحطاط مسلمانان علی شریعتی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بروز مسائل گوناگون اجتماعی و فرهنگی در ایران اسلامی در دهه ها و سده های متمادی موجب شده اندیشمندان بسیاری از منظرهای گوناگون نظری و با چارچوب های علمی متفاوت به توصیف و تحلیل و تبیین این مسئله بنیادین و پردامنه بپردازند و راهکارهای مختلفی برای بهبود وضعیت ارائه دهند. علی شریعتی از اندیشمندانی است که به تحلیل این مسئله از زاویه انحطاط مسلمانان پرداخته است. رویکرد او به دین اسلام متأثر از تحصیلات جامعه شناختی و تاریخی اوست. شریعتی در پاسخ به این پرسش بنیادین که علت انحطاط مسلمانان چه بوده است، ابتدا فاصله گرفتن از اسلام راستین را مطرح می کند و سپس به علل انحراف از آن و نقش آن در انحطاط مسلمانان می پردازد و درنهایت، راهکارهایی برای بازگشت به اسلام راستین به دست می دهد. به نظر او، از میان علل و عوامل گوناگونی که به انحراف از اسلام راستین منجر شده اند، تغییر ایدئولوژی اسلام اصلی ترین و بنیادی ترین علت است. درنتیجه، بازگشت به ایدئولوژی اسلام گره گشاترین راهکار به حساب می آید و مسئولیت اصلی آن نیز برعهده روشنفکران است. روش این پژوهش مطالعه کتابخانه ای است که هدف آن صورت بندی نظام مند اندیشه شریعتی درباره چیستی اسلام و علل انحطاط مسلمانان و راهکارهایی برای احیای آن است.Rereading Ali Shariati's Theory of Muslim Decadence
The emergence of diverse social and cultural challenges in Islamic Iran over many decades and centuries has prompted numerous thinkers - drawing on different theoretical perspectives and scholarly frameworks - to describe, analyze, and explain this profound and wide - ranging problem, as well as to propose various solutions for its improvement. Among these thinkers, Ali Shariati stands out for his analysis of the issue through the lens of Muslim decline, an approach shaped by his sociological and historical education. In addressing the fundamental question of the causes behind the decline of Muslims, Shariati first identifies the distancing from true Islam as the central issue. He then examines the underlying causes of this deviation and its role in the deterioration of Muslim societies, before offering strategies for returning to authentic Islam. In his view, among the multiple causes contributing to this deviation, the transformation of Islam’s ideological foundation constitutes the most fundamental factor. Consequently, restoring Islam’s ideological essence is both the most challenging remedy and the foremost responsibility of intellectuals. The present study employs a library - based research method with the objective of systematically examining Shariati’s interpretation of the decline of Muslims, analyzing the causes and mechanisms of deviation from true Islam, and evaluating the solutions he proposes for reviving the ideological and transformative dimensions of the faith.
تبلیغات
