تقسیم قرآن به 555 واحد موضوعی (رکوع) و کارکردهای آن
آرشیو
چکیده
«رکوعات قرآنی» از تقسیمات کهن قرآن است که درباره کمیت، علّت، مُقَسِّم و زمان انجام آن اختلاف نظر است. برخی، این تقسیم را ازسوی مفسّران تابعی و برخی، زمان پیدایش آن را سده چهارم هجری و از حوزه فرهنگی خراسان و ازسوی علمای ماوراءالنهر (فرارود) دانسته اند. درباره شمار رکوعات، چهار عدد درخور توجّه است: در رساله «خلاصه الوقوف» منسوب به ابن مهران نیشابوری (د381ق)، قرآن به 553 رکوع و در مصاحف شبه قارّه هند و تفسیر جامع البیان ایجی شیرازی (د905ق) به 556 رکوع تقسیم شده است؛ مشایخ شهر بخارا در طلیعه سده چهارم هجری برای ختم قرآن در نماز تراویح، قرآن را به 540 رکوع تقسیم کرده اند. برپایه مطالعات سده اخیر، قرآن 555 رکوع دارد که به آن «واحدهای موضوعی قرآن» نیز اطلاق می شود. این پژوهش، به روش توصیفی – تحلیلی پس از مطالعه احادیث، تفاسیر و منابع علوم قرآنی بدین نتیجه دست یافته است که در مرحله نزول تدریجی – به جز موارد اندکی - قرآن رکوع به رکوع نازل می شده است و چون پیامبر اکرم از فرصت نماز برای تثبیت آن ها در قلب مردم بهره می بردند و پس از قرائت هریک از آن ها به رکوع می رفتند تا مسلمانانی که نشنیده اند، بشنوند و آن ها که پیش از نماز شنیده اند، به ذهن بسپارند، هر واحد موضوعی، یک «رکوع» نام گرفت. واحدهاى موضوعى هر سوره، کلید مهمّى براى تشخیص محور موضوعى آن سوره و سیاق آیات است. مفسّران، معلّمان، قاریان و حافظان قرآن نیز مى توانند در تدبّر، آموزش، تلاوت و حفظ قرآن از این فصل بندی حکیمانه بهره بگیرند تا تفسیر، تعلیم، قرائت و تلاوت آنان هدفمند و منظّم شود و حُسنِ مَطلع و حُسن خِتام داشته باشد.Dividing the Holy Quran into 555 Thematic Units (ruku') and their Functions
The term "Quranic bowings" refers to an ancient categorization within the Quran, accompanied by ongoing debates regarding its number, purpose, classification, and execution timing. Some scholars believe it originated with Tabi'i commentators, while others think it first emerged in the fourth century AH. Four notable figures include Ibn Mehran al-Nishaburi, Iji al-Shirazi, and scholars from Bukhara. Contemporary studies indicate that the Quran comprises 555 ruku's, also known as "thematic units of the Quran." This descriptive-analytical research concludes that the Quran was primarily revealed in stages, with few exceptions. The Holy Prophet utilized the prayer context to engrave this knowledge within the populace's hearts. After reciting each unit, he would perform a bow, allowing those unfamiliar with the verses to listen attentively and those familiar to reinforce their understanding. Each thematic unit became known as a "bow down." Interpreters, educators, reciters, and memorizers of the Quran can benefit from this insightful division when engaged in reflection, teaching, recitation, and memorization, ensuring purposeful, organized, and effective endeavors.
تبلیغات
