اعتبارسنجی روایت «مسخ بنی امیه به وزغ»
آرشیو
چکیده
در میراث حدیثی شیعه روایاتی مبنی بر مسخ برخی انسان های گناهکار به شکل بعضی حیوانات یافت می شود. یکی از آن موارد، روایتی است که کلینی در روضه الکافی نقل کرده و بر مسخ بنی امیه به وزغ (مارمولک) دلالت دارد. در این حدیث به غسل پس از کشتن وزغ، امر شده است و برخی از فقهای امامیه بر پایه آن، استحباب چنین غسلی را استنباط نموده اند. این پژوهش با بهره گیری از روش نقد حدیث و مبتنی بر معیارهای کلامی و بهره مندی از اصول و دانش رجال امامیه به اعتبارسنجی سندی و تحلیل دلالی این حدیث می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که وجود راویان ضعیف و مجهول در سلسله سند، امتناع تعمیم مضمون حدیث به دوره زمانی پس از مقطع مسخ، تعارض با احادیث نفی مسخ در امت اسلام، چالش های مضمونی از جمله ناسازگاری با کیفیت و غرض مسخ، ابهام در حکمت غُسل و عدم تطابق با واقعیات تاریخی، اعتبار و اصالت صدور این حدیث از معصوم را مخدوش می سازد و این نظریه را تقویت می نماید که استناد و احتجاج به این روایت در مباحث فقهی و ترویج آموزه کلامی مسخ بنی امیه بر اساس مفاد آن با چالش های عمیق مواجه است؛ لذا بازنگری فقهی–کلامی درباره اصالت و اعتبار این حدیث بایسته ای اجتناب ناپذیر است.Validation of the narration of the transformation of the Umayyads into a frog
In Shi‘a hadith literature, there are narrations regarding the metamorphosis (maskh) of certain sinful individuals into various animals. One such case is a hadith recorded by al-Kulaynī in Rawdat al-Kāfī, which suggests the transformation of the Umayyads into lizards. This hadith also prescribes performing ghusl (ritual purification) after killing a lizard, a ruling that some Imāmī jurists have inferred as a recommended practice (mustahabb). This study employs the methodology of hadith criticism, grounded in theological criteria and Imāmī rijāl principles, to assess both the chain of transmission (sanad) and the semantic implications (dalāla) of this narration. The findings indicate that the presence of weak and unknown transmitters in the chain, the impossibility of extending the hadith’s content beyond the period of metamorphosis, contradictions with narrations negating maskh in the Islamic ummah, thematic inconsistencies—such as incompatibility with the nature and purpose of maskh—ambiguities regarding the rationale for ghusl, and its discordance with historical realities, all undermine the authenticity and reliability of the hadith. These factors strengthen the argument that citing this narration as evidence in fiqh or promoting the theological concept of the Umayyads’ metamorphosis based on its content is highly problematic. Thus, a jurisprudential and theological reassessment of the authenticity and validity of this hadith is an unavoidable necessity.
تبلیغات
