محدودیت های اصل استماع دعوا با نگاهی به رویه قضایی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از منظر فقه امامیه و حقوق ایران می بایست اصل را بر ضرورت استماع دعوا دانست. اصل 34 قانون اساسی و ماده 3 قانون آیین دادرسی مدنی بدون نام بردن از اصل استماع دعوا، وجود چنین اصلی را پذیرفته است. اصل استماع دعوا مانند هر اصل حقوقی دیگری با استثنائاتی همراه است که به آنها محدودیت های استماع دعوا گفته می شود. عمده محدودیت های استماع دعوا ناشی از نقصان عناصر دعوا است. این محدودیت ها را می توان در سه دسته کلی، محدودیت های ناشی از خواهان، محدودیت های ناشی از خوانده و محدودیت های ناشی از موضوع دعوا جای داد. در کنار محدودیت های مزبور قرارداد یا شرط داوری را نیز به دلیل به رسمیت شناخته شدن توسط قوانین موضوعه، باید به موارد محدودیت افزود. برخی از این محدودیت ها به جهت رعایت حقوق اصحاب دعوا یا مراعات اصول حقوقی و قوانین آمره غیرقابل اجتناب است، اما برخی دیگر را می توان با استفاده از راهکارهایی رفع نمود و دعوای مطروحه را از حالت نقصان به وضعیت قابل استماع رساند.Limitations on Claims Admissibility in Imami Jurisprudence and Iranian Law (With Reference to Judicial Practice)
Imami jurisprudence and Iranian law uphold the general admissibility of legal claims, albeit with defined limitations. Although Article 34 of the Iranian Constitution and Article 3 of the Code of Civil Procedure do not explicitly codify claims admissibility, they implicitly affirm its legal foundation. Like all legal principles, however, this admissibility is qualified by exceptions - termed "limitations on hearing claims" - which predominantly arise from deficiencies in a claim’s structural elements. These limitations are divisible into three categories: (1) those pertaining to the claimant, (2) those tied to the respondent, and (3) those rooted in the claim’s subject matter. Furthermore, arbitration agreements or clauses, given their standing in substantive law, represent an additional constraint. Crucially, while some limitations are indispensable (serving to protect litigants’ rights or enforce mandatory legal norms), others may be rectified through procedural remedies, thereby converting an otherwise inadmissible claim into an actionable one.
تبلیغات
