واکاوی سیاست های کلی پیشگیری و مقابله با فساد و استرداد دارایی های ناشی از آن (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
سیاست گذاری صحیح در حوزه قضایی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار، مستلزم منظور کردن طیف متنوعی از ملاحظات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی است. دغدغه اصلی این است که برخی از سیاست های قضایی مبارزه با فساد و استرداد دارایی های ناشی از فساد، تحت سلطه مناسبات سیاسی و امنیتی قرار داشته و این به معنی نادیده گرفتن زمینه های انسانی و اجتماعی عرضه و تقاضا در سیاست گذاری قضایی است. فساد از جمله موضوعاتی است که در سطوح مختلف منطقه ای، ملی، بین المللی بدان توجه جدی شده است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر شیوه کتابخانه ای به واکاوی سیاست های کلی پیشگیری و مقابله با فساد و استرداد دارایی های ناشی از آن پرداخته شده است. در این راستا در اولویت اول کنوانسیون ها و مراکز ضد فساد بین المللی مورد توجه قرار گرفته است. به این ترتیب در سطوح بین المللی تلاش شده تا با انجام اقداماتی هم گرایانه، مبارزه با فساد به نحو مطلوب تر سروسامان یابد. همچنین در سطح ملی اقدامات نهادهای قضایی و حقوقی نظام از قبیل تقویت همکاری برای مبارزه و پیگیری با فساد، ارائه گزارش وضعیت فساد در سطح ملی در زمینه مبارزه با فساد اثرگذار بوده اند. در نهایت با توجه به ماهیت و جایگاه این سیاست ها، سؤال اصلی پژوهش این است که سیاست های کلی پیشگیری و مقابله با فساد در نظام حقوقی ایران کدام است؟ و استرداد دارایی های ناشی از آن در نظام حقوقی ایران چگونه است؟ در پاسخ به سؤالات تحقیق باید گفت که بر اساس سیاست های کلی نظام (بند 3 سیاست های کلی قضایی پنج ساله ابلاغی مقام معظم رهبری)، اهتمام به پیشگیری از وقوع جرم و فساد و لزوم همکاری سایر دستگاه ها با قوه قضائیه در این زمینه و ضرورت استرداد اموال و دارایی های نامشروع یکی از اصول اساسی در نظام حقوقی ایران است و از جمله قراین عقلایی بودن این قاعده، پذیرش مفاد آن در بسیاری از نظام های حقوقی دنیاست.Analysis of General Anti-Corruption Policies and Illicit Asset Recovery Mechanisms
Effective policymaking in the judicial domain for sustainable governance requires integrating political, economic, social, and security factors. A primary concern is that certain judicial policies aimed at combating corruption and recovering illicit assets remain overly dependent on political and security considerations, thereby neglecting the human and social dimensions essential for holistic anti-corruption frameworks. Iran’s legal system enshrines anti-corruption and asset recovery as constitutional imperatives, positioning them as superior norms within its overarching policy architecture. Corruption has emerged as a priority challenge across regional, national, and international levels. Judicial rulings and state policies reveal multidimensional strategies to address this systemic issue. This article employs a descriptive-analytical methodology drawing on doctrinal legal analysis to examine anti-corruption frameworks and asset recovery mechanisms. The analysis prioritizes international conventions (e.g. UNCAC) and anti-corruption institutions, whose standards inform domestic legal harmonization globally. International coordination has institutionalized more robust anti-corruption regimes. At the national level, key interventions include: i) strengthening interagency cooperation, ii) enhanced prosecution protocols, and iii) transparency mechanisms (e.g. national corruption reports). The study addresses two core questions: 1) What are the general policies for preventing and combating corruption in Iran's legal system? 2) How does Iran’s framework operationalize illicit asset recovery? Iran’s legal system codifies these priorities under the Supreme Leader’s Five-Year Judicial Policies (Clause 3), emphasizing prevention, interagency collaboration, and asset recovery as foundational principles. This approach reflects global best practices, evidenced by comparative legal adoption.
تبلیغات
