مسئولیت کیفری نقصان یافته ناشی از اختلالات روانی نسبی در حقوق کیفری ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
موضوع حفظ و بهبود سلامت روان شهروندان از جمله مهم ترین چالش های پیش روی هر جامعه و دولتمردان آن است. مسئله اختلالات روانی به دلیل گستردگی و فراگیر بودن این بیماری ها در میان جمعیت عمومی، نیازمند توجه دوچندان است. اختلالات روانی نسبی به آن دسته از بیماری های روانی گفته می شود که اگرچه به شدت جنون نیستند ولی به طورقطع بر نیروی ادراک، قضاوت و البته قدرت کنترل مبتلایان مؤثر هستند. چنانچه مرتکبِ جرم، به این گروه از اختلال های روانی دچار باشد، بیماری وی چه تأثیری در سنجش مسئولیت کیفری او دارد؟ پاسخگویی به این پرسش اساسی، دغدغه اصلی مقاله پیش روست که با روش توصیفی تحلیلی نوشته شده است. مطالعه و بررسی کتاب ها، مقاله ها و منابع موجود در زمینه های حقوق کیفری، روان پزشکی و روانشناسی ما را به این نتیجه می رساند که پیش بینی «مسئولیت کیفری نقصان یافته»، راه حل پاسخگویی متناسب به چنین مواردی است. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، مانند دیگر قوانین پس از انقلاب اسلامی، درباره اختلالات روانی نسبی سکوت اختیار کرده است. اگرچه درباره مجازات های حدی می توان به قاعده درأ دست یازید؛ اما شناسایی مفهوم مسئولیت کیفری نقصان یافته در خصوص تعزیرات و پیش بینی واکنش های لازم برای چنین مرتکبانی ضروری است. هرچند که درباره مجازات قصاص ایرادها باقی است و شاید واکاوی مفهوم «عمد» در پژوهش های آینده، راهگشای این معضل باشد.Diminished Criminal Responsibility due to Non-Psychotic Disorders in Iran’s Criminal Law
The issue of protection and improvement of citizens’ mental health is one of the most important challenges of each society and its governments. The concept of mental disorders is more important due to the spread of these diseases among the public. Non-psychotic disorders are known as mental disorders which although are not as severe as insanity, they are effective on the power of perception, judgment, and of course, the strength of control. What is the impact of these mental disorders on perpetrators’ criminal responsibility? Answering to this question is the main concern of this research, which is written with a descriptive analytical method. Studying books, articles and references in the fields of criminal law and psychology leads us to conclude that the prediction of diminished criminal responsibility is the solution to respond to such cases. The non-psychotic disorders are not stipulated in the Islamic penal code of 1392, like other laws after the Islamic revolution. However, it may be possible to use the rule of darā in Hodoud, it is necessary to recognize diminished criminal responsibility in Ta’azirat. The punishment of Qisas still remains problematic and perhaps the analysis of the concept of intention in future researches is a solution to this problem.
تبلیغات
