تحلیل جرم شناختی پرخاشگری منفعل در روابط زناشویی
آرشیو
چکیده
این پژوهش به بررسی پرخاشگری منفعل به عنوان شکلی نهفته از خشونت روانی در بستر خشونت خانگی می پردازد، با تمرکز ویژه بر ابعاد جرم شناختی و آثار کیفری آن در روابط زناشویی. برخلاف نمودهای آشکار خشونت، رفتار پرخاشگرانه منفعلانه از طریق سازوکارهای غیرمستقیم، نظیر بی توجهی عاطفی، تعلل عامدانه، مقاومت منفعلانه و امتناع از همکاری، بروز می یابد و منجر به آسیب های روانی عمیق و انباشته بر بزه دیده می شود. با وجود پیامدهای مخرب آن، پرخاشگری منفعل همچنان در نظام عدالت کیفری ایران جایگاه روشنی ندارد. در این مقاله، با رویکردی میا ن رشته ای و از رهگذر تلفیق مبانی در. دلیل ماهیت غیرفیزیکی و ابهام در شناسایی، غالباً نادیده گرفته می شود. روانشناسی جنایی، بزه دیدهشناسی و نظریه های حقوق جزا، تلاش شده است تا پرخاشگری منفعل نه فقط به عنوان یک اختلال رفتاری بلکه به عنوان یک کنش بزه زا با الگوهای قابل شناسایی مورد تحلیل قرار گیرد. محدودیت های موجود در چارچوب حقوق کیفری ایران در مواجهه با اشکال غیرملموس خشونت خانگی نقد و بررسی شده و این کاستی ها با نظام های حقوقی پیشرو که مفاهیمی نظیر «کنترل قهری» و «سوءاستفاده روانی» را به رسمیت شناخته اند، مقایسه می شود. در ادامه، خاستگاه های پرخاشگری منفعل بر مبنای نظریه های جرم شناسی همچون نظریه فشار، رویکرد روان پویشی و نظریه های کنترل اجتماعی بررسی شده و نقش آن در تسهیل رفتارهای مجرمانه در محیط های صمیمی تبیین می گردد. همچنین پدیده بزه دیدگی ثانویه در اثر بی عملی نهادهای مسئول و وضعیت نامرئی بودن روانی قربانیان مورد واکاوی در نهایت، مقاله بر لزوم بازاندیشی در سیاست جنایی تقنینی در قبال خشونت خانگی تأکید دارد و پیشنهاد می کند که آسیب روانی به عنوان یک نوع مستقل از رفتار قابل تعقیب کیفری به رسمیت شناخته شود. همچنین، تقویت همکاری میان رشته ای و بهره گیری از ظرفیت روانشناسی قانونی در فرآیندهای کیفری، گامی ضروری در جهت تحقق عدالت کیفری برای قربانیان خشونت های پنهان نظیر پرخاشگری منفعل است.Criminological analysis of passive aggression in marital relationships
This study investigates passive aggression as a latent form of psychological violence within the framework of domestic abuse, with a focus on its criminological and penal implications in marital relationships. Unlike overt manifestations of aggression, passive-aggressive behavior operates through indirect mechanisms such as intentional procrastination, emotional neglect, non- responsiveness, and subtle defiance resulting in profound and cumulative psychological harm to the victim. Despite its destructive potential, passive aggression remains marginally addressed in the Iranian criminal justice system, largely due to its non-physical and ambiguous nature .Through an interdisciplinary approach integrating criminal psychology, victimology, and penal theory, this article seeks to conceptualize passive aggression not merely as a behavioral deviation but as a criminogenic dynamic with identifiable patterns and consequences. It critically examines the limitations of Iran’s penal framework in recognizing and prosecuting non-tangible forms of domestic violence, and it contrasts these gaps with progressive legal systems that have developed coercive control doctrines and psychological abuse statutes .The research further explores the etiology of passive-aggressive behavior using established criminological paradigms such as strain theory, psychodynamic models, and control theories to demonstrate its role as both a symptom and a catalyst of criminal conduct within intimate settings. The article also investigates the phenomenon of secondary victimization resulting from institutional inaction, and the psycho-legal invisibility that often surrounds the experiences of victims subjected to covert abuse. Ultimately, the study calls for a paradigm shift in domestic violence jurisprudence, advocating for the codification of psychological harm as a distinct category of prosecutable conduct and the incorporation of forensic psychological expertise in legal proceedings. Enhanced interdisciplinary cooperation and policy innovation are essential to bridge the existing normative and procedural gaps, ensure substantive justice for victims, and expand the scope of criminal law to encompass the silent devastations of passive aggression.
تبلیغات
