بررسی نظریه «قدم عالم» بر اساس تفسیر المیزان و با تأکید بر خطبه اول نهج البلاغه (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
دیدگاه فلسفی قدیم بودن عالم مادّه در عین پذیرش حدوث آن توسط فلاسفه اسلامی، همواره با نقدهایی مواجه بوده که از جمله آنها، اشکال به تعارض این نظر با برخی ظواهر متون دینی می باشد. نوشتار پیش رو با هدف رد چنین شبهه ای و توجه دقیق تر به گزاره های دینی آفرینش عالم مادّه، با روشی تحلیلی توصیفی به بررسی فرازهای برجسته خطبه اول نهج البلاغه در خلقت دنیا، بر اساس تفسیر علامه طباطبایی از آیات خلقت پرداخته و در نهایت به همسویی ظاهر فرمایش امیر المؤمنین و فهم فلسفی از تفسیر نحوه آفرینش دنیا منتج می گردد. ظاهر عبارات نهج البلاغه در این بحث، نشان از پذیرش فضا و جو پیش از فتق و شکافتن آنها دارد و این فرمایش حضرت، با قدیم بودن آن و عدم خلقت عالم مادّه از نیستی و عدم، سازگار بوده و در اینجا تفسیر علامه از خلقت به معنی تجمیع و تفریق مادّه قدیم دنیا به اَشکال و صور گوناگون و نفی خلقت و آفرینش از عدم و نیستی، می تواند بهترین توضیح برای حدوث و آفرینش عالم مادّه در عین قبول ازلیّت آن باشد و از تفاسیر بعضاً ملحدانه علم روز و یا نظرات غیر منطبق بر برهان عقلی سایر رشته ها نیز اجتناب می شود.The Theory of the Primordial Existence of the Universe Based on the Tafsir al-Mizan and with an Emphasis on the First Sermon of Nahj al-Balagha
The philosophical view on the primordial existence of matter, while accepting its contingency by Islamic philosophers, has always faced criticisms, including the inconsistency of this view with certain apparent aspects of religious texts. This study aims to refute such doubts and provide a more precise understanding of the religious propositions regarding the creation of the material world. It employs an analytical and descriptive approach to examine prominent passages from the first sermon of Nahj al-Balagha on the creation of the world, based on Ayatollah Tabataba’i’ Tafsir al-Mizan. Ultimately, it seeks to reconcile the appearance of Imam Ali’s statements with the philosophical understanding of the creation of the world. The appearance of expressions in Nahj al-Balagha indicates the acceptance of the pre-existence of space and atmosphere before their separation. Imam Ali’s statement, on the antiquity and non-creation of the material world from nothingness, is consistent and, in this context, Ayatollah Tabatabaʾi’s interpretation of creation as the combination and separation of eternal matter into various forms and the negation of creation from non-existence can provide the best explanation for the contingency and creation of the material world while accepting its eternal existence. This approach avoids atheistic interpretations of contemporary science or opinions that are incompatible with the intellectual proof of other disciplines.
تبلیغات
