بازخوانی رابطه دین و اخلاق در الهیات معتزلی با ملاحظه الهیات مسیحی فیلیپ کویین (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقاله پیش رو با تحلیل آراء متفکران اصلی جریان معتزلی در موضوع رابطه ی دین و اخلاق، آراء مورد نظر را با رأی امروزی تر فیلیپ کویین- فیلسوف مسیحی معاصر- مقایسه می کند. ضرورت تحقیق به دامنه ی گسترده و همواره مناقشه برانگیز در بحث از رابطه ی احکام دینی و اخلاقی و بررسی مناسبات دین و اخلاق در حوزه های وجودشناختی، معرفت شناختی و هنجارشناختی باز می گردد. در موضوع مورد بحث، آراء معتزلی را حاوی ملاحظات مقیّد به مناسبات انسانی- عقلانی می یابیم؛ که به سبب همین تعهد پایدار به مبناگرایی اخلاقی، جریانی مستقل را در جهان اسلام و در عالم اندیشه دینی رقم زده اند. در مقابل این رویکردِ مبتنی بر استقلال اخلاق، دیدگاه شبه اشعری فیلپ کویین در عالم مسیحی معاصر قابل طرح است. کویین با طرح وابستگی تام اخلاق به دین، باور مسیحی و خدامحور را به عنوان بستر تکوینِ حیات اخلاقی مفروض می انگارد. اما این باورْ از حیث عملی نارس بوده و قبل از آنْدر تطبیق با شهودات اخلاقی- معرفتی رایج قابل پذیرش نیست.A Comparative Study of Religion and Ethics in Muʿtazilite Views and the Christian Theology of Philip Quinn
The present article compares the views of the main Mu'tazilite thinkers on the relationship between religion and morality with the more modern views of Philip Quinn, a contemporary Christian philosopher. The necessity of this study is due to the wide and always controversial issue of the relationship between religious and moral rules and the relationship between religion and ethics in the fields of ontology, epistemology and normative theory. In the subject under discussion, we find Mu'tazilite views containing considerations restricted to human-rational relations. Because of this enduring commitment to moral fundamentalism, they have established an independent trend in the Islamic world and the world of religious thinking. In contrast to this approach that is based on moral independence, the quasi-poetic view of Philip Quinn in the contemporary Christian world can be proposed. By proposing the total dependence of morality on religion, Quinn hypothesizes the Christian and God-centered belief as the bedrock of the development of moral life. However, this belief is not only practically immature, but also unacceptable in light of the common moral and epistemological intuitions.
تبلیغات
