جهان زندگی ناباوران؛ مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه تهران و شریف (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
افراد در مواجهه با دین بطور معمول در دو دسته دیندار و بی دین جای می گیرند؛ اما در نگاهی عمیق تر دینداری امری است که تلون بسیاری می پذیرد. بنابراین پژوهش و سیاستگذاری در حوزه دین و دینداری بدون توجه به تنوع ها و تکثرات موجود در آن ناقص است. مطالعه باورها و سنت عملی برخاسته از آن در میان افرادی که از دید ناظری بیرونی، غیردیندار تلقی می شوند، همچنان در زمره مطالعات دینداری جای دارد؛ اما در مطالعات جامعه شناختی دین، کمتر به این طیف توجه می شود. همچنین تاثیرات برجسته نخبگان بر سرنوشت جوامع اهمیت مطالعه دینداری در بین آنان را دوچندان می کند. دین و دینداری را نیز می توان در سه بُعد معرفتی، گرایشی و رفتاری دسته بندی کرد. از آن جا که تحقیق در همه ابعاد سه گانه، مانع توجه کافی به جزئیات در هر یک از این ابعاد است، مقاله حاضر تنها به بعد معرفتی دینداری می پردازد. در این پژوهش چارچوبی متشکل از 6 محور به عنوان محورهای گفت وگو با مصاحبه شوندگان مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل داده های گردآوری شده، منجر به تمایز سه دسته «غیرمعتقدین به اصول دین»، «غیرمعتقدین به شریعت» و «معتقدین به شریعت» شد. در این تحقیق به سبب تنوع و گستردگی داده ها تنها به مطالعه مواضع معرفتی دانشجویان غیرمعتقد به اصول دین پرداخته می شود. در بررسی قشر ناباوران شش گونه بدست آمد که عبارتند از: منکر خدای برساخت گرای علم آیین، لاادری شک بنیاد، شک بنیاد خودآیین، لاادری گرای علم آیین، آرامش طلب تکلیف گریز و خداباورِ شک بنیادِ کثرت گرا.The Life World of Non-Believers; A Case Study of Students at Tehran and Sharif Universities
In confronting religion, individuals are typically categorized into two groups: religious and non-religious. However, upon closer examination, religiosity reveals a significant diversity of expressions. Therefore, research and policy-making in the area of religion and religiosity are incomplete without acknowledging the existing diversity and multiplicity. Studying the beliefs and the practical traditions derived from them among individuals who are perceived as non-religious from an external perspective remains a part of religiosity studies. Yet, this spectrum receives less attention in sociological studies of religion. Additionally, the prominent influence of elites on the destiny of societies amplifies the importance of studying religiosity among them. Religion and religiosity can be classified into three dimensions: cognitive, affective, and behavioral. Since investigating all three dimensions would hinder detailed exploration in each, this paper focuses solely on the cognitive dimension of religiosity. In this study, a framework comprising six axes was used as discussion points with the interviewees. The analysis of the collected data led to the identification of three categories: “non-believers in religious tenets,” “non-believers in religious law,” and “believers in religious law.” Due to the diversity and breadth of data, this research specifically examines the cognitive positions of students who do not believe in religious tenets. In studying this group, six types emerged: the denialist with a constructivist science creed, the skeptical agnostic, the self-reliant skeptic, the agnosticism-oriented with a scientific creed, the pragmatic tranquility seeker, and the pluralistic skeptical theist.
تبلیغات
