بازنمایی مسائل اجتماعی جنگ ایران و عراق در نمایشنامه های ایرانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
جنگ تحمیلی عراق و دفاع یکپارچیه مردم ایران از سرزمین و اعتقاداتشان، از مهم ترین رخدادها در تاریخ معاصر ایران است که ابعاد اجتماعی پیچیده و چندوجهی دارد. یکی از بسترهای بازتاب دهندیه روندِ تحول صورت بندی های گفتمانی این رخداد، متون نمایشی است. در این پژوهش که برپاییه الگوی تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف انجام گرفته است، شخصیت های محوری نمایشنامه های وقت وصال (حسین جعفری)، چکّه؛ صدای دریا (محمدمهدی رسولی)، کانال کمیل (سیدحسین فدایی حسین) و 31/6/77 (علیرضا نادری)، با هدف دستیابی به مؤلفه های بنیادینِ گفتمانی و نحویه تعامل با وجوه اجتماعی مسئلیه جنگ، تجزیه وتحلیل شدند. این نمایشنامه ها، در فاصلیه زمانی سال های 1359 تا 1384 منتشر و توسط گروه های شاخص اجرا شده و همچنین منتخب جشنواره های معتبر داخلی بوده اند. یافته های این پژوهش، آشکارکنندیه سه گفتمان محوری درزمینیه نحویه بازنمایی رزمندگان و پیامدهای مربوط به آن است: گفتمان جنگ و ایدئولوژی انقلابی، گفتمان دفاع مقدس و گفتمان پسا/ضدجنگ. در بطن گفتمان نخست، تصویری خودتجویزگرانه از رزمندگان در تبیین رویکرد انقلاب اسلامی، تاریخ تشیّع و دفاع از سرزمین و همسو با گفتمان حاکم عرضه می شود. در مرحلیه دوم و پس از تداوم و گسترشِ محدودیه فرهنگی جنگ، این رویکرد، به گونه ای خودبیان گری معرفت شناختی و الوهی بدل می شود و جلوه های دینی و عرفانی در آن پررنگ تر می گردد، اما پس از پایان جنگ و بروز تغییرات وسیع اجتماعی، نگاهی انتقادی شکل می گیرد که در برزخ حفظ ارزش ها و یا مقابله با مصادره به مطلوب گفتمانِ دفاع مقدس معلق است و درنهایت جایش را به رویکردی نقادانه و پرسشگرانه می دهد که از طریق آنتروپی گفتمان حاکم، شکلی متفاوت را با دانشِ زمینه ای رویداد جنگ عرضه می کند.Critical Discourse Analysis of the Iran-Iraq War in Iranian Drama
The imposition of Iraq's invasion and the unified protection of people from their land and their beliefs are the complex multifaceted crises in contemporary Iranian history. One of the foundations that reflect the evolution of the discursive formations of this historical practice is dramatic texts. In this research, based on the critical discourse analysis of Fairclugh, the main characters of the "Attending Time" (Hossein Jafari), "Drop of Voice of the Sea" (Mohammad Mehdi Rasooli), "Komayl Channel" (Seyyed Hossein Fadaei Hussein) And "31/6/77" (Alireza Naderi), written between 1981 and 2006, aimed at achieving the fundamental components of discourse and how they interact with the critical conditions of war. These plays have been selected base on a selective targeting method from works published at various levels of warfare performed by professional groups and honored at national festivals.The findings of this study revealed three key discourses in terms of representing warriors and the crisis of war: war and revolutionary / Islamic ideology, sacred defense, and ultimately post-antiwar. In the context of the first discourse, the self-prescriptive image of the warriors in the explanation of the ideology of the Islamic Revolution, the history of Shi'ism, and the defense of the land comes with the ruling discourse. In the second stage and after the continuation and expansion of the cultural sphere of war, this approach has become a form of epistemological and divine self-expression, and the mystical aspects of it become more intense in the framework of the will of the power institution. But after the end of the war and the advent of widespread social changes, there is a critical look at hiding the values of the sacred defense discourse and confronting confiscation and exploitation, and ultimately brings about an anti-war approach and a questioner through The entropy of the ruling discourse offers an alternative relationship to the underlying background of the war event.
تبلیغات
