شمایل شناسی جایگاه زن در نگاره اخراج آدم و حوا از بهشت در فالنامه طهماسبی (962-967 ق) با آرای اروین پانوفسکی (1892-1968 م) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شاه طهماسب صفوی در نیمه دوم حکومتش راه افراطی گری را در پیش گرفت و زنان را خانه نشین کرد. فالنامه طهماسبی (962-967 ق) به سفارش شاه طهماسب نگارش شد. اروین پانوفسکی (1968-1892 م) از پژوهشگران تاریخ هنر است که رویکرد شمایل شناسی را روشمند کرد. او سه سطح معنایی برای خوانش اثر هنری قائل شد که در آن، محقق به دنبال ارزش های نمادین یک جامعه است که هنرمند ناخودآگاه در اثرش بازتاب می دهد. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که با توجه به آرای پانوفسکی چه باور نهادینه شده ای درباره زن در نگاره اخراج آدم و حوا از بهشت در فالنامه طهماسبی بازتاب یافته است. هدف پژوهش، ریشه یابی باورهای دوره شاه طهماسب درباره جایگاه زن و بازتاب آن در این نگاره در فالنامه طهماسبی است. پژوهش به شیوه کیفی و تطبیقی-تحلیلی انجام می گیرد و هدف آن بنیادی است. روش جمع آوری مطالب کتابخانه ای است و با رویکرد شمایل شناسانه صورت گرفته است. نمونه آماری، نگاره اخراج آدم و حوا از بهشت در فالنامه طهماسبی است. مطابق نتایج، نگاره متأثر از قرآن است، اما عناصری در آن (حالت سرزنشگر آدم نسبت به حوا، طاووس، مار-اژدها) هستند که در قرآن نیامده است. پس نگارگر از متون دیگری الهام گرفته است که برگرفته از منابع باستانی اند. ریشه محدودیت های زنان در این دوره را می توان باورهای افراطی دانست که از استحاله های کهنی مانند جنگ دو جنسیت نرینه و مادینه، انجام گناه نخستین توسط حوا و سرزنش جنس زن می آید؛ بنابراین نگاره به منزله سندی است که بازتاب دهنده این باورها درباره زن در جامعه مردسالار عصر شاه طهماسب است.The Iconology of Woman’s Position in the Painting of Adam and Eve’s Expulsion from Paradise in Tahmasbi’s Falnama (962-967 AH) from the Point of View of Ervin Panofsky (1892-1968 AD)
Shah Tahmasb Safavi pursued extremism during the latter portion of his reign. In this regard, women stayed at home. On the directive of Tahmasb, Tahmasabi composed his Falnama (962-967AH). Panofsky is one of the art history researchers who methodically organized iconology. He assigned three levels of significance to the interpretation of the work of art, in which the researcher seeks the symbolic values of a society that the artist unconsciously reflects in his work. Panofsky’s research questions include: What institutionalized belief about women is reflected in the painting of the expulsion of Adam and Eve in Tahmasbi’s Falnama? The objective of the investigation is to identify the origins of Tahmasb’s convictions regarding the status of women and their manifestation in this painting. The research is fundamental in nature and is conducted in a qualitative and comparative-analytical manner. The materials were collected in a library manner and with an iconological approach. The painting is influenced by the Qur’an; however, it contains elements that are not present in the Qur’an. So, the artist was motivated by additional texts that were extracted from ancient sources. The painting is a document that reflects the extreme beliefs about women in the patriarchal society of Tahmasab’s era, which originated from ancient metamorphoses such as the war between the male and female gender, Eve’s committing the first sin, and the blaming of the female gender. This is the root of women’s restrictions during this period.
تبلیغات
