تحلیل و تدوین شاخص های ارزیابی کیفیت مجله سوادآموزی «فرصت دوم»: بررسی نظرات مخاطبان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقدمه و اهداف: هدف پژوهش، تحلیل و تدوین مؤلفه های ارزیابی کیفی مجله «فرصت دوم» از منظر مخاطبان است. نتایج این پژوهش، به عنوان یک الگوی نظام مند، می تواند متولیان حوزه نشر آموزشی را در انتخاب استراتژی های اصولی و کارشناسانه در زمینه کیفیت بخشی کمک کند.روش ها : روش، کمّی و از نوع توصیفی تحلیلی و با رویکرد پیمایشی است. جامعه آماری، شامل نوسوادان دوره تحکیم سواد نهضت سواد آموزی در سال 1403-1402 می باشد. از این میان، تعداد 367 نفر با روش نمونه گیری تصادفی، انتخاب و مورد پرسش قرار گرفتند. روایی پرسشنامه، با روش روایی محتوایی و توسط متخصصان حوزه نشر آموزشی مورد تأیید قرار گرفت. به علاوه، پایایی آن، توسط آزمون آلفای کرونباخ (a:0.717) بررسی شد. در نهایت، برای شناسایی شاخص های ارزیابی کیفی مجله، از ابزار تحلیل عاملی اکتشافی EFA استفاده گردید.یافته ها: فرایند تحلیل، منجر به شناسایی 15 شاخص محوری در ارزیابی کیفیت مجله «فرصت دوم» گردید. شاخص ها ذیلِ سه دسته زیربنایی، شامل شناختی آموزشی، اجتماعی هویتی و طراحی ساختاری طبقه بندی شدند. در حوزه عوامل زیربنایی شناختی آموزشی، پنج شاخص با وزن های تبیینی متفاوت، شامل توسعه چندوجهی سواد و مهارت های کاربردی (واریانس تبیینی: 611/3)، انتقال مفاهیم از طریق به کارگیری عناصر ادبی سرگرم کننده (293/ 3)، ارتقاء سطح دانش و آگاهی در حوزه های معرفتی خاص (874/ 2)، اتخاذ رویکردی نوآورانه و زمینه محور در ارائه محتوا (644/ 2) و سازمان دهی محتوای آموزشی متناسب با ساختارِ شناختی مخاطبان (598/ 2) شناسایی شدند. در بُعد عوامل زیربنایی اجتماعی- هویتی، چهار شاخص مهم، شامل تقویت انگیزه و خودکارآمدی بر مبنای تجارب زیسته و نیازهای اجتماعی (308/6)، ایجاد هم افزایی و شکل گیری گفتمان پیرامون هویت جمعی ملی (278/3)، توسعه پایدار پتانسیل های حرفه ای یادگیرندگان (124/3) و استقرار سازوکارهای تعاملی برای ارزیابی و ارتقا پویایی نشریه (706/2) مورد شناسایی قرار گرفتند. نهایتاً در حوزه عوامل طراحی ساختاری، شش شاخص بهینه سازی و بهبود اثربخشی محتوایی (134/ 17)، تطبیق محتوای نشریه با ویژگی های بافتی مخاطبان (018/3)، کارآمدی ساختار و شیوه انتقال پیام (989/2)، بهره مندی از شبکه توزیع مناسب و دسترسی پذیری کافی (534/ 2)، تضمین اعتبار و صحت اطلاعات منتشرشده (444/2) و ایجاد جذابیت بصری (388/2) به عنوان عوامل اصلی مورد تأکید واقع شدند.بحث و نتیجه گیری: نتایج، نشان می دهد که عامل زیربنایی شناختی آموزشی، از یک سو بر اثربخشی نوع محتوا و از سوی دیگر بر بهره گیری از شیوه های کارآمد انتقال محتوا، متمرکز است. عامل زیربنایی اجتماعی هویتی بر فراهم سازی یک اکوسیستم اجتماعی محور با هدف تقویت سرمایه های فرهنگی بین فردی، تأکید دارد. همچنین، عامل طراحی ساختاری، کیفیت فرآیند تدوین و انتشار مجله از نویسندگان تا مخاطبان را تضمین می کند. این عوامل زیربنایی، مدلی را برای تدوین و ارزیابی کیفیت مجله تشکیل می دهند که در تبیین کیفیت مجله سهم دارند.اصالت: بررسی نشریه فرصت دوم، با حمایت مالی سازمان نهضت سوادآموزی، و نظارت فنی دکتر حمید رضا مشهدی عباسی، برای اولین بار انجام شد تا جهت ارتقاء کیفیت آن، سازمان براساس یافته های این پژوهش اقدام نماید.Analyzing and Compiling Quality Evaluation Indicators of "Second Chance" Literacy Magazine : Review of Audience Opinions
Introduction: In the contemporary context, the evaluation and continuous improvement of educational publications are vital to meeting the evolving expectations and needs of literate learners. Despite this, research on educational publications—particularly within the domain of literacy—remains underrepresented in scholarly discourse. Given the growing imperative to enhance the quality of educational content and its critical role in the learning process, this study underscores the importance of aligning published materials with the actual needs of the target audience. Accordingly, the primary aim of this research is to analyze and develop quality evaluation indicators for the literacy-focused magazine Second Chance from the perspective of its readership. The findings of this study may serve as a model for other educational publications seeking to enhance content quality and improve the effectiveness of literacy education.Methodology: The present study employed a survey-analytical approach and is categorized as applied research. Specifically, this research is classified as a survey study based on its data collection method. The statistical population comprised all readers of Second Chance magazine who are in the literacy consolidation stage. A random sampling technique was utilized to select participants, resulting in a final sample size of 367 individuals. Data were collected using a researcher-designed questionnaire consisting of 43 items, each rated on a five-point Likert scale (ranging from "very little" to "very much"). The questionnaire was developed through a systematic search and design process utilizing keywords related to quality indicators of publications and educational resources within reputable scientific databases. To establish the validity of the instrument, content validity was confirmed by consulting experts and specialists in the field of literacy. Furthermore, the reliability of the questionnaire was evaluated using Cronbach’s alpha, yielding an acceptable reliability coefficient of 0.717. Finally, exploratory factor analysis (EFA) was employed to analyze the collected data and to identify the underlying quality assessment indicators (factors) of the Second Chance magazine.Findings: Following the data analysis process, fifteen fundamental indicators (factors) were identified for evaluating the quality of the Second Chance magazine. These indicators were subsequently categorized into three subgroups: cognitive-educational, social-identity, and structural design factors. Within the cognitive-educational subgroup, the following indicators were classified: multifaceted development of literacy and applied skills (explained variance: 3.611), transfer of concepts through entertaining literary elements (explained variance: 3.293), development of knowledge and awareness in specific epistemological domains (explained variance: 2.874), innovative thematic approaches in content (explained variance: 2.644), and the organization of educational programs aligned with learners’ knowledge construction (explained variance: 2.598). Furthermore, the indicators encompassing motivation and self-efficacy dissemination grounded in lived experiences and social needs (explained variance: 6.308), synergy and discourse related to collective-national identity (explained variance: 3.278), the sustainable development of learners' professional potential (explained variance: 3.124), and interaction-based mechanisms for assessing and enhancing the dynamism of the magazine (explained variance: 2.706) were classified within the spectrum of underlying social-identity factor. Additionally, the structural design factors encompassed the content optimization and effectiveness indices (explained variance: 17.134), the alignment of the magazine content with the audience context (explained variance: 3.018), the efficiency of the structure and the methods of effective message transmission (explained variance: 2.989), the appropriateness of the distribution network and accessibility (explained variance: 2.534), the quality assurance and credibility of the information presented in the magazine (explained variance: 2.444), and the visual design's attractiveness (explained variance: 2.388.Discussion and Conclusion: The findings of this study indicate that the three foundational factors—cognitive-educational, social-identity, and structural design—each contribute significantly to the dimensions and indicators used in the quality assessment of the Second Chance Literacy Journal. The cognitive-educational factor highlights the significance of multifaceted content and innovative pedagogical approaches for concept transmission. This factor effectively enhances the cognitive and scientific competencies of the target audience through the application of constructivist and learner-centered learning principles. Conversely, the social-identity factor reinforces audience motivation and social cohesion, potentially fostering positive shifts in attitudes and behaviors by leveraging theories of self-efficacy and social identity. Conversely, structural design emphasizes the efficiency of communication and the accessibility of information. Specifically, this aspect facilitates user access, attracts the target audience, and enhances the journal’s credibility by adhering to established principles of educational and communication design. The findings suggest that a balanced focus on cognitive, social, and structural dimensions can significantly improve the quality of literacy publications and their effectiveness in empowering readers. Therefore, it is imperative for educational publishing administrators and specialists to consider these indicators during the processes of compiling, publishing, and evaluating journal performance. Moreover, future strategies for literacy publishing should be developed within the framework of these fundamental factors.
تبلیغات
