آشکارسازی ارتباط تغییرات زمانی - مکانی پوشش گیاهی استان سیستان و بلوچستان با عناصر اقلیمی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: تغییرات پارامترهای اقلیمی ازجمله بارش و دما هر یک به تنهایی و یا با هم باعث ایجاد نوسان در پوشش گیاهی می شود. هدف از این پژوهش تعیین ارتباط پارامترهای اقلیمی با نوسانات سالانه و فصلی پوشش گیاهی در محدوده استان سیستان و بلوچستان با استفاده از آنالیز مکانی و زمانی سیستم اطلاعات جغرافیایی است. روش و داده: در این پژوهش از داده های ایستگاه های هواشناسی زمینی و تصاویر سنجش از دور شاخص نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI) با دوره زمانی ۱۶ روزه و قدرت تفکیک مکانی ۲۵۰ متر و تصاویر دمای سطح زمین (LST) باقدرت تفکیک یک کیلومتر و دوره زمانی ۸ روزه سنجنده MODIS ماهواره ترا از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۲ استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین مساحت پوشش گیاهی در منطقه ۳/۵۶ درصد بوده است و مساحت پوشش گیاهی استان در سال های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ به کمترین میزان خود یعنی ۱/۳۴ و ۱/۴۱ درصد و در سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ به ترتیب با ۴.۶۲ و ۹/۸۲ درصد به بیشترین میزان خود رسیده است. نتایج بیانگر آن است که در طی دوره آماری موردمطالعه متوسط شاخص پوشش گیاهی منطقه روند افزایشی را نشان می دهد. نتایج همبستگی نشان داد که همبستگی شاخص نرمال شده پوشش گیاهی و دمای سطح زمین در تابستان با (۰/۴۹= r؛ ۰/۰۵> p) و شاخص نرمال شده پوشش گیاهی با میزان بارش در زمستان (۰/۹۷- = r؛ ۰/۰۵> p) است. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که شاخص پوشش گیاهی، همبستگی معناداری با دما و بارش در استان سیستان و بلوچستان دارد و بر مبنا آن همبستگی پوشش گیاهی و بارش با تأخیر دو تا سه ماهه در فصل تابستان به نهایت خود می رسد. نوآوری، کاربرد نتایج: نوآوری این تحقیق، بررسی رابطه پوشش گیاهی در منطقه مورد مطالعه با نوسانات عناصر اقلیمی با استفاده از تصاویر ماهواره ای و شاخص های به کار گرفته شده در آن است.Revealing the Relationship between Temporal and Spatial Changes in the Vegetation Cover of Sistan and Baluchistan Province with Climatic Elements
Aim: Changes in climate parameters, including precipitation and temperature, either alone or together, cause fluctuations in vegetation. The purpose of this research is to determine the relationship between climatic parameters and annual and seasonal fluctuations of vegetation in Sistan and Baluchistan province using spatial and temporal analysis of geographic information systems.
Material & Method: This research used data from terrestrial weather stations and remote sensing images of the Normalized Vegetation Index with a time period of 16 days and a spatial resolution of 250 meters and Land Surface Temperature images with a resolution of one kilometer and a time period of 8 days. The MODIS sensor of the Terra satellite was used from 2001 to 2022.
Finding: The results showed that the average area of vegetation in the region was 3.56%, and the area of vegetation in the province was the lowest in 2001 and 2002, i.e., 1.34 and 1.41%, and the highest in 2010 and 2020 with 4.62 and 9.82%, respectively. The results show that during the statistical period under study, the average vegetation index of the region showed an increasing trend. Correlation results showed that the correlation between the normalized index of vegetation and the temperature of the earth's surface in summer with (r=0.49; p<0.05) and the normalized index of vegetation with the amount of precipitation in winter (r=-0.97; p> 0.05).
Conclusion: The results show that the vegetation cover index significantly correlates with temperature and precipitation in Sistan and Baluchistan province. Based on this, the correlation between vegetation cover and precipitation reaches its maximum with a delay of two to three months in the summer season.
Innovation: The innovation of this research is to investigate the relationship between the vegetation cover of the study area and the fluctuations climatic elements using satellite images and indicators used in it.
تبلیغات
