مقایسه نقش و راهبردهای روشنفکران معاصردر توسعه سیاسی ایران ( تحلیل اندیشه های سیاسی میرزا ملکم خان، فروغی، شریعتی و سروش) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف اصلی این پژوهش مقایسه نقش و راهبردهای روشنفکران معاصر در توسعه سیاسی ایران است و جریان های روشنفکری ۲۰۰ ساله اخیر در دوره های زمانی مشروطه، پهلوی اول، پهلوی دوم و بعد از انقلاب اسلامی و گفتمان های روشنفکری با نحله های فکری گوناگون موردبررسی قرار گرفته است. روش این پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل محتوا و استفاده از ابزار کتابخانه ای و مقالات بوده که محقق با رویکرد استقرایی و کدگذاری سه گانه به استخراج و تحلیل مطالب پرداخته است. یافته های پژوهش بیانگر دو ضعف اساسی جریان روشنفکری است که راهبردهای آنان اثربخشی لازم در سیاست گذاری ها را نداشته باشد: الف. فقدان مبانی تئوریک و تحلیل درست از شرایط عینی جامعه ب. اختلافات و پراکندگی درونی جمعیت روشنفکران. نتایج پژوهش نیز نشان دهنده آن است روشنفکران معاصر راهبردهای متفاوتی داشته اند که می توان به سکولاریسم در روشنفکران عصر مشروطیت، صنعتی شدن در روشنفکران عصر پهلوی اول، پیشرفت در علم روشنفکران پهلوی دوم و رفع وابستگی به غرب در بین روشنفکران بعد از انقلاب اسلامی اشاره کرد. همچنین استنتاج تحقیق بیانگرد و رویکرد برون زا (نگرش تجددگرایانه) و رویکرد درون زا (نگرش بومی سازی) روشنفکران معاصر به توسعه سیاسی است. ملکم خان آزادی و مساوات را منشاء پیشرفت کشور دانسته و راهبردش برپایی حکومت قانون بود. فروغی توسعه فکری، ترویج ایده های مدرن و آشنایی با اصول دموکراسی را مهم دانسته، راهبردش آگاهی بود. شریعتی بر اساس اندیشه های اسلامی به توسعه سیاسی پرداخت و راهبردش توسعه دینی بود. سروش معتقد به جامعه مدنی بر پایه های حق و کثرت گرایی بوده و راهبردش اخلاق و قانون برای رسیدن به توسعه سیاسی است.Comparing the role and strategies of contemporary intellectuals in the political development of Iran (Analysis of the political thoughts of Mirza Malkam Khan, Foroughi, Shariati and Soroush)
The main objective of this research is to compare the role and strategies of contemporary intellectuals in the political development of Iran, and the intellectual movements of the last 200 years in the constitutional, first Pahlavi, second Pahlavi and post-Islamic Revolution periods, and intellectual discourses with various intellectual lines have been examined.Method: The method of this qualitative research is based on a content analysis approach and using library tools and articles, in which the political thoughts and strategies of contemporary Iranian intellectuals have been investigated, and the researcher has extracted and analyzed the required materials using an inductive approach and triple coding.Findings: The research findings indicate that the intellectual movement in contemporary Iranian history has suffered from two fundamental weaknesses that have caused the strategies they mentioned in policymaking to not be effective: A. Lack of theoretical foundations and correct analysis of the objective conditions of society B. Internal differences and fragmentation of the intellectual community and intolerance towards each other.Results: The results of the research also indicate that contemporary intellectuals have had different roles and strategies, which can be referred to as secularism among intellectuals of the Constitutional era, industrialization among intellectuals of the first Pahlavi era, progress in science and technology among intellectuals of the second Pahlavi era, and the elimination of dependence on the West among intellectuals after the Islamic Revolution. The conclusion of the research also indicates two exogenous approaches (modernist attitude and attention to Western ideas) and endogenous approaches (localization attitude and reliance on Islamic ideas) of contemporary intellectuals to political development. Malcolm Khan considered freedom and equality to be the source of the country’s progress, and his strategy was legislation and the rule of law. Foroughi considered intellectual development important and promoted modern ideas and familiarity with the principles of democracy, his strategy was awareness and transparency. Shariati, based on Islamic ideas, pursued political development, and his strategy was religious development. Soroush believes in civil society based on rights and pluralism, and his strategy is ethics and law to achieve political development.The lack of institutionalized connection between science and practice, resulting from the lack of practicality of intellectuals’ science and the lack of scientific practice of political elites, has slowed down the process of political development in the country, and the need for ideological approaches and an appropriate development model with an emphasis on identity foundations seems essential. Solving the crisis of political development requires redefining cultural and identity concerns to new issues. In addition to addressing some of the opportunities and threats existing in intellectuals’ strategies by criticizing discourses and presenting policy proposals, the present study is a kind of simultaneous recognition of all phenomena and areas that shape the life world of a society.
تبلیغات
