جایگاه تبادل هدایای هنری -مناسکی در قوام بخشی و استمرار ارزش های اجتماعی فرهنگی ایرانیان (مورد مطالعه: تبادل هدایا در آیین های سور و سوگ در ابیانه)
آرشیو
چکیده
یکی از مقولات پُربسامد در اغلب فرهنگ های بومی و جوامع محلی ایران، هدیه دادن است. فرایند تبادل هدایا در موقعیت ها و مناسبت های مختلف، علاوه بر اینکه معنی پذیری آن موقعیت ها و مناسبت ها را برای ایرانیان بیشتر کرده، زمینه ساز تداوم آنها و به طور کلی پایداری عناصر و نمادهای فرهنگ ایرانی در گذر زمان شده است. از این رهگذر، تأمل بر جایگاه هدایا در فرهنگ های متنوع ایرانی و «چیز»هایی که به مثابه هدیه تبادل می شوند، دریچه ای برای فهم چگونگی قوام یافتن جوامع محلی ایران و استمرار ارزش های اجتماعی و فرهنگی آنهاست. ازاین رو، مقاله حاضر، پس از نگاهی عام به مقوله هدیه در فرهنگ ایرانیان با استفاده از روش کتابخانه ای، برپایه یک رویکرد ژرفانگر انسان شناختی و مبتنی بر پژوهشی مردم نگارانه با استفاده از تجربه میدانی و از طریق مشاهده، مشاهده مشارکتی، و مصاحبه، تبادل هدایای هنری مناسکی و به طور مشخص، فرایند تبادل هدایا در آیین های سور و سوگ را در یکی از نقاط ایران مرکزی یعنی روستای ابیانه در استان اصفهان، با تأکید بر مناسک مهم عروسی و نخل گردانی کندوکاو کرده است. ازاین خلال، به دنبال پاسخی برای این پرسش ها بوده که تبادل هدایا چه جایگاهی در نظام ارزشی جامعه و فرهنگ ایرانی، و به طور اخص در جامعه ابیانه دارد و زمینه مناسکی تبادل چه ارتباطی با ویژگی های هنری هدایای هنری موردتبادل در دو آیین مذکور دارد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که طرح اشیای هنری موردتبادل، ارزش های اعتقادی هدیه دهندگان و هدیه گیرندگان را بازنمایی می کند و انتقال آنها درواقع انتقال ارزش ها و القاکننده امنیت و قدرت به جامعه است. تبادل این اشیا در قالب مناسک، موجب تداوم زنجیره های تبار و مسئولیت ازطریق تداوم زنجیره هدیه می گردد. درحقیقت، تبادل هدیه ارزش های فرهنگی را به جریان می اندازد و زنده نگه می دارد، اما زمانی که تبادل هدیه در بسترهای متمرکز بر ارزش های خاص فرهنگی همچون مناسک گذار و آیین های مذهبی یا ملی صورت می گیرد و بخشی از ساختار این آیین ها و مناسک می شود، با واردشدن بخش بزرگ تری از جامعه در چرخه تبادل نیرویی مضاعف برای بازتولید اجتماع و ارزش های آن می یابد.متن
The Role of Artistic-ritualistic Gifts Exchange in the Consolidation and Continuity of Social-cultural Values of Iranians (Case of Study: Exchange of Gifts in Celebration and Mourning Rituals in Abyaneh)
Gift-giving is one of the most common categories in most local cultures and communities of Iran. The process of exchanging gifts in different situations and occasions has increased the meaning of those situations and occasions for Iranians. Moreover, it has also caused those situations and occasions continuity and, in general, the stability of the elements and symbols of Iranian culture over time. Therefore, reflecting on the place of gifts in diverse Iranian cultures and the “things” that are exchanged as gifts is a window to understanding the ways of consolidation of Iranian local communities and their social and cultural values continuation. For this reason, the present article, first examined the category of gifts in Iranian culture using the library method. The study then surveyed the exchange process of the artistic-ritualistic gifts in Abyaneh village in Natanz County of Isfahan Province, located in central parts of Iran. The second part of the research employed an in-depth anthropological approach, utilizing ethnographic research techniques such as observation, participant observation, and interviews. Specifically, this research studied the process of gift exchange in celebrations and mourning rituals, emphasizing two important rituals: weddings and Nakhlgardani. In this study, we seek the answers to these questions: What is the role of gift exchange in the value system of Iranian society and culture, especially in Abyaneh society? And what is the relation between the ritual context of the gift exchange and the artistic characteristics of the gifts exchanged in the two mentioned rituals? The results of this research show that the design of the exchanged art objects represents the religious values of the givers and receivers, and their exchange is actually the exchange of values that induces security and power in society. The exchange of these objects in the rituals causes the continuation of the descent and responsibility chains through the continuation of the gift chain. In fact, gift exchange brings cultural values into circulation and keeps them alive. When gift exchange occurs in contexts that are focused on specific cultural values, such as rites of passage and religious or national rituals, and integrates into the structure of these rituals, a larger part of the society enters the cycle of exchange, strengthening the force that reproduces the society and its values.
تبلیغات
