گفتمان مسلط بر نظام آموزشی و متون درسی زنان در دوره رضاشاه (مقطع دبیرستان) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

شکل گیری نهاد آموزشی مدرن در ایران موجب شد؛ زنان به موضوعی برای سیاست گذاری و برنامه ریزی دولت نوگرای پهلوی تبدیل شوند. از آن جا که دولت پهلوی با حمایت نخبگان و روشنفکران با هدف نوسازی ایران تشکیل یافت؛ از همان ابتدای امر زنان را به عنوان یکی از ارکان دستیابی به این هدف، مورد توجه قرار داد. در نتیجه، آموزش زنان در صدر برنامه های نوسازی دولت قرار گرفت. از این رو، رویکردهای آموزشی برای تربیت دختران، همسو با ایده ها و اهداف حاکمیت، در مدارس طرح و الگوی جدیدی از زن مطلوب، ترسیم شد. سؤال اصلی مقاله این است که برنامه های آموزشی زنان در متون درسی عصر رضاشاه از چه رویکرد و ماهیتی برخوردار بوده است؟ طبق یافته های پژوهش، ایده آل های جدید برای زنان در این دوره، مبتنی بر مؤلفه ها و معیارهای گفتمان «ایران نو» استوار بود؛ در منظومه ی چنین گفتمانی، مفهوم «آزادسازی زنان» به عنوان شالوده ی اصلی برنامه های آموزشی زنان شکل گرفت که در پیوست نقش های سنتی زن و در محدوده ی خانه و خانواده تعریف می گردید. از این رو، تحقیق حاضر با هدف توضیح چگونگی هویت یابی زن مدرن در جریان مدرنیزاسیون ایران و تبیین سیاست ها و برنامه های آموزشی زنان و کارکردهای نوین آن در این فرایند، با روش توصیفی تحلیلی و در چارچوب مفهوم سنتی پیوستگاری در تاریخ، مسئله آموزش زنان را مورد بررسی قرار داده است.