روش و مؤلفه های دین پژوهی تطبیقی در پژوهش های ابوریحان بیرونی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
دین پژوهی تطبیقی، دانشی است جدید که در نیمه دوم قرن نوزدهم و با تلاش های ماکس مولر ظهور کرد. سال ها پیش از این، ابوریحان بیرونی، دانشمند ایرانی قرن پنجم هجری، شیوه ای جدید در مواجهه با دیگر ادیان و شرح و تبیین باورها و مناسک آنها پی ریزی کرد. روش ابوریحان بیرونی در تحقیقاتش بر چهار اصل مبتنی بود که سال ها بعد دانشمندان غربیِ دین پژوهی از آن برای نظام مندکردن روش علمی خود بهره بردند. این اصول عبارت اند از: بی طرفی و تعصب نداشتن در پژوهش، روش تجربه عینی، تطبیق بین الادیانی و توجه کامل به موضوعات خاص دین پژوهی. بیرونی با نگاهی مردم شناسانه، اعتقادات و باورهای هر گروهی را به فراخور حالشان شرح می دهد و با توجه به اصول مطرح شده، عقاید و باورها را تطبیق و تبیین می کند. از منظر فردریش ماکس مولر، که وی را بنیان گذار دین پژوهی تطبیقی می دانند، این شاخه از علم شاخصه هایی دارد، از جمله اینکه باید توصیفی، عینی و به دور از تعصب و ارزش گذاری باشد. در این مقاله می کوشیم نشان دهیم که روش دین پژوهی ابوریحان بیرونی واجد عناصر و شاخصه های مد نظر ماکس مولر نیز هست. با توجه به روش و پژوهش ابوریحان بیرونی و نحوه توصیف او از مشاهداتش، سزاست که او را حتی با مقیاس و ملاک دین پژوهان بزرگ غربی، مانند ماکس مولر، از پیش گامان این رشته علمی بدانیم.Methodology and Components of Comparative Religious Studies in Abu Rayhan Al-Biruni's Researches
Comparative religious studies is a new science that emerged in the second half of the 19th century through the efforts of Max Müller. Many years before this, Abu Rayhan Al-Biruni, an Iranian scientist of the 5th century AH (11th century CE), established a new approach in encountering other religions and explaining their beliefs and rituals. Al-Biruni's research method was based on four principles that Western scholars of religious studies later used to systematize their scientific method. These principles are: impartiality and lack of bias in research, empirical observation method, inter-religious comparison, and full attention to specific topics in religious studies. Al-Biruni, with an anthropological perspective, describes the beliefs of each group according to their condition and considering the mentioned principles, compares and explains these beliefs and ideologies. From the perspective of Friedrich Max Müller, who is considered the founder of comparative religious studies, this branch of science has characteristics, including that it should be descriptive, objective, and free from bias and value judgment. In this article, we attempt to demonstrate that Al-Biruni's method of religious studies also possesses the elements and characteristics considered by Max Müller. Considering Al-Biruni's method and research, and his way of describing his observations, it is appropriate to consider him as one of the pioneers of this scientific field, even by the standards and criteria of great Western religious scholars like Max Müller.
تبلیغات
