تبیین عوامل مؤثر در ضعف گردشگری شهری در طرح های توسعه شهری کلان شهر تبریز (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقدمه: کلان شهر تبریز علی رغم برخورداری از منابع طبیعی فراوان ، تنوع آب و هوایی ، و جاذبه های طبیعی و فرهنگی فراوان در بخش گردشگری، برای توسعه موفق گردشگری با چالش هایی از جمله در بخش حمل ونقل ، زیرساخت ها، توسعه ظرفیت گردشگری، حراست از میراث فرهنگی و طبیعی ، بازاریابی گردشگری، بازآفرینی صنایع دستی بومی و محلی ، و مدیریت آلاینده های زیست محیطی و... روبه رو است . تحقیق حاضر در پی تبیین جایگاه جاذبه های گردشگری در طرح های توسعه شهری و یافتن ضعف های این طرح ها در توجه کافی به گردشگری که است بتوانند ظرفیت های گردشگری شهری را از قوه به فعل درآورند و میان توسعه شهری و گردشگری پیوند ایجاد کنند و با شناسایی بهتر جاذبه های گردشگری شهرهای با پتانسیل بالای گردشگری و تحلیل معیارهای ارزیابی آن ها و همچنین، عوامل مؤ ثر بر ضعف گردشگری شهری در مطالعات شهری کلان شهر تبریز ، بتوان به جایگاه واقعی و قانونی مناسب مقوله گردشگری شهری در فرایند برنامه ریزی ها و تهیه طرح های توسعه شهری دست یافت . با توجه به دستاوردهای امر گردشگری در ابعاد مختلف و تأ کید بر رویکردهای نوین در طرح های توسعه شهری از جمله باز زنده سازی پتانسیل های گردشگری شهری می توان به رونق این جریان کمک کرد و اثرات مثبتی در رونق اقتصادی کلان شهر تبریز ایجاد کرد، زیرا ایران همواره با وجود آثار تاریخی فاخرش از بهترین مقصدهای توریستی محسوب می شده است که بی شک کلان شهر تبریز از این قاعده مستثنا نخواهد بود. سؤال تحقیق حاضر این است که عوامل مؤ ثر در ضعف گردشگری شهری در طرح های توسعه شهری در کلان شهر تبریز کدام اند؟مواد و روش هابا توجه به هدف پژوهش ، نوع پژوهش کاربردی با روش توصیفی تحلیلی است . به منظور انجام این پژوهش، ابتدا به بررسی محتوایی اسناد مرتبط (طرح های جامع ، تفصیلی و هادی شهری) شهرهای مورد مطالعه پرداخته شد. از نظر محتوا ساختار این طرح ها و نحوه نگاه آن ها به گردشگری مورد تحلیل قرار گرفت و جایگاه گردشگری در این طرح ها مشخص شد. سپس جامعه آماری، روش نمونه گیری (با استفاده از روش نمونه گیری روش گلوله برفی) و حجم نمونه ها مشخص شد. به همین منظور، با توجه به مبانی نظری و پیشینه تحقیق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با تأکید بر رویکردی اکتشافی با 20 نفر از متخصصان و خبرگان صورت گرفت . در مرحله بعدی، بر اساس عوامل شناسایی شده پرسشنامه ای برپایه طیف پنج گانه لیکرت (خیلی کم ، کم ، زیاد، متوسط و خیلی زیاد) طراحی شد. از طریق این پرسشنامه عوامل ضعف گردشگری در طرح های توسعه شهری در جامعه هدف مورد بررسی قرار گرفت . به منظور تعیین پایایی پرسشنامه ، ابتدا تعدادی پرسشنامه در جامعه آماری توزیع شد و سپس، با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ ، پایایی پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت . ضریب آزمون آلفای کرونباخ (0/811) نشان می دهد نتایج این پژوهش قابل اعتماد خواهد بود. پس از سنجش پایایی ، پرسشنامه بین نمونه ها توزیع و سپس، گردآوری شد. در ادامه به منظور شناسایی میزان اثرگذاری عوامل ضعف گردشگری در طرح های توسعه شهری از تحلیل عاملی اکتشافی برای گروه بندی این عوامل استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها و بررسی ارتباط میان عوامل و تعیین سهم هر یک از آنان از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است . مدل معادلات ساختاری یک رویکرد آماری جامع برای آزمون روابط بین متغیرهای مشاهده شده و متغیرهای مکنون است . در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل اطلاعات تحقیق از نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شد.یافته هاتجزیه وتحلیل معادلات ساختاری نشان داد عامل اول یعنی نهادی با نسبت بحرانی 4/894، عامل دوم یعنی ساختاری با نسبت بحرانی 3/742 و عامل سوم یعنی مدیریتی با نسبت بحرانی 5/321 و عامل چهارم یعنی اقتصادی با نسبت بحرانی 3215، و عامل اصلی پنجم یعنی اجتماعی (با نسبت بحرانی 5/252 هر یک با سطح معناداری کمتر از 0/05 رابطه معناداری با ضعف گردشگری در طرح های توسعه شهری شهر تبریز دارند. در نهایت بین این پنج عامل اصلی عامل مدیریتی با وزن برآورد استاندارد 0/915 بیشترین اثرگذاری با متغیرهایش (ناقص بودن دیدگاه مهندسین مشاور طرح هاى توسعه شهرى در خصوص گردشگرى، بی اطلاعی مدیران شهرى از ابعاد اثرگذارى گردشگرى در سطح شهرها، عدم هماهنگی طرح هاى بخشی با عمران ناحیه اى و منطقه اى کم تجربه بودن کادر متخصص در برنامه ریزى شهرى، در سطح تصمیم گیرى کلان کشورى، کمبود کادر متخصص در امور برنامه ریزى شهرى و شهرسازى در کشور) در زمینه ضعف گردشگری داشته است و بعد از آن به ترتیب عامل اجتماعی با وزن برآورد استاندارد 0/899، عامل نهادی با وزن برآورد استاندارد 0/83 و عامل ساختاری با وزن برآورد استاندارد 0/782 و در عامل اقتصادی با وزن برآورد استاندارد 0/769 بیشترین تا کمترین میزان اثرگذاری در ضعف گردشگری طرح های توسعه شهری در تبریز داشته اند. در نتیجه باید در بین پنج عامل اصلی به عامل سوم که عامل مدیریتی در این تحقیق بود بیشتر از سایر عوامل توجه شود تا ضعف های گردشگری پوشش داده شده و بهبود یابد.نتیجه گیریدر نتیجه، باید گفت که مدیریت بر صنعت گردشگری نه تنها مدیریتی غیر تخصصی و ارزش مدار است، بلکه حتی با وجود مدیریتی پرتوان، علمی و اقتصاد مدار هم نمی توان انتظارات زیادی داشت، زیرا مسائلی از جمله وجود شبکه ای از ارتباطات فراقانونی قدرت، بی توجهی مسئولان رده بالا و برنامه ریز کشور، و دست ِآخر، بودجه و امکانات فوق العاده ضعیف و عدم مشارکت مردمی در طرح ها و غیره هر گونه تلاشی را ناکام می گذارند. در این راستا مقاله حاضر با نگاه تازه به طرح های توسعه شهری در پی بازنگری جدید در این طرح ها و ساختار گردشگرمحور آن ها با اضافه کردن سرفصلی به نام گردشگری است.Explanation of the Effective Factors in the Weakness of Urban Tourism in the Urban Development Plans of Tabriz Metropolis
Introduction Tabriz metropolis has abundant natural resources considering the successful development of tourism, climate diversity, and many natural and cultural attractions in tourism. However, it faces challenges for tourism development like challenges in the transportation sector, infrastructures, development of tourism capacity, protection of cultural heritage, nature, tourism marketing, local handicrafts, and environmental pollution management. The present research seeks to explain the place of tourism attractions in urban development plans and find the weak points of these plans in paying enough attention to tourism so that they can fully realize the capacities of urban tourism and create a link between urban development and tourism by better identifying tourism attractions. Cities with high tourism potential and the analysis of their evaluation criteria as well as the factors affecting the weakness of urban tourism in the urban studies of Tabriz metropolis, it is possible to achieve the real and legal position of the category of urban tourism in the process of planning and preparing urban development plans. According to the achievements of tourism in different dimensions and emphasis on new approaches in urban development plans, including revitalizing the potential of urban tourism, it is possible to contribute to the prosperity of this flow and create positive effects in the economic prosperity of the metropolis of Tabriz, because Iran always has historical monuments. It has long been considered one of the best tourist destinations, and Tabriz metropolis will not be an exception to this rule. The question of the current research is, what are the effective factors in the weakness of urban tourism in urban development plans in Tabriz metropolis?Materials and MethodsAccording to the purpose of the research, the type of research is applied with a descriptive-analytical method. To carry out this research, the content of related documents (comprehensive, detailed, and urban master plans) of the studied cities was first examined. In terms of content, the structure of these plans and how they look at tourism were analyzed and the place of tourism in these plans was determined. Then, the statistical population, the sampling method (using the snowball sampling method), and the volume of the samples were determined. For this purpose, according to the theoretical foundations and background of the research, semi-structured interviews were conducted with 20 specialists and experts, emphasizing an exploratory approach. In the next step, based on the identified factors, a questionnaire was designed based on the five-point Likert spectrum (very low, low, high, medium, and very high). Through this questionnaire, the weak factors of tourism in urban development projects in the target community were investigated. To determine the reliability of the questionnaire, first several questionnaires were distributed to the statistical population and then the reliability of the questionnaire was measured using Cronbach’s alpha test. Cronbach’s alpha test coefficient (0.811) shows that the results of this research will be reliable. After measuring the reliability, the questionnaire was distributed and collected among the samples. In the following, to identify the impact of tourism weakness factors in urban development plans, exploratory factor analysis was used to group these factors. Structural equation modeling has been used to analyze the data examine the relationship between the factors and determine the contribution of each of them. The structural equation model is a comprehensive statistical approach to test the relationships between observed variables and latent variables. This research utilized SPSS and AMOS to analyze the research data.FindingsThe analysis of structural equations showed that the first factor means an institution with a critical ratio of 4.894, the second factor means a structure with a critical ratio of 3.742, and the third factor means management with a critical ratio of 5.321, and the fourth factor means economic with a critical ratio of 3215, and the fifth main factor is social (with a critical ratio of 5.252, each with a significance level of less than 0.05 has a significant relationship with the weakness of tourism in the urban development plans of Tabriz city. Finally, among these five main factors, the management factor with the weight of the standard estimate 0.915, the most effective with its variables (incompleteness of the views of consulting engineers of urban development plans regarding tourism, lack of knowledge of city managers about the dimensions of the impact of tourism at the city level, lack of coordination of departmental plans with regional and regional development, lack of experience of the expert staff In urban planning, at the national macro decision-making level, there is a lack of specialist staff in urban planning and urban development in the country) in the field of tourism weakness, and after that, the social factor with a standard estimation weight of 0.899, the factor An institution with a standard estimation weight of 0.83 and a structural factor with a standard estimation weight of 0.782 and an economic factor with a standard estimation weight of 0.769 have the highest to lowest effect on the weakness of tourism in urban development plans in Tabriz. As a result, among the five main factors, the third factor, which was the management factor in this research, should be given more attention than other factors, so that the weaknesses of tourism are covered and improved.ConclusionAs a result, it should be said that the management of the tourism industry is not only non-specialist and value-oriented management, but even with powerful, scientific, and economic-oriented management, one cannot have high expectations because issues such as the existence of networks of extra-legal power connections, inattention High-ranking officials and planners of the country, and last but not least, extremely weak budgets and facilities, and the lack of people’s participation in projects make any effort fail. In this regard, this article, with a fresh look at urban development plans, seeks a new review of these plans and their tourist-oriented structure by adding a heading called tourism.
تبلیغات
