بررسی جایگاه حقوقی حق به شهر در مصوبه های شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با تأکید بر روش شناسی طرح های توسعه شهری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقدمه قوانین و مقررات شهرسازی توسط دستگاه های مختلفی تدوین می شوند؛ مجلس شورای اسلامی هیئت وزیران وزارت مسکن و شهرسازی شورای عالی معماری و شهرسازی و شوراهای اسلامی شهرها به عنوان دستگاه های تدوین قوانین و مقررات و شهرداری ها و سازمان های تابعه وزارت مسکن وزارت راه و دستگاه های تابعه وزارت نیرو دستگاه های تابعه به عنوان مجریان این قوانین به شمار می آیند. در مقیاس عینی برآیند تبعیت نکردن از مبانی حقوقی به ویژه اصول و اقتضائات عام قانون گذاری در سیاست های نظام اجرایی (بخش شهرسازی) و متقابلاً برنامه گریزی و نادیده انگاری جایگاه اصول اهداف و ماهیت موضوع شهرسازی در نظام حقوقی اعم از تقنینی و قضایی در شکل و سیمای مغشوش کالبدی فضایی نظام سکونتگاهی و عدم تحقق اهداف طرح های توسعه شهری و برخورد رویه قضایی مشهود است. با بررسی و ارزیابی سیاست شهرسازی و معماری کشور در یک فرایند زمانی مکانی و موضوعی عوارض شواهد و مستندات پدیدارشده نشان می دهد سند ضوابط شهرسازی و معماری طرح های توسعه شهری از نظر حقوقی از مهم ترین اجزای این طرح ها بوده و نسبت به دیگر قسمت های طرح واجد ارزش حقوقی و الزام آوری بیشتری هستند. قسمتی از این ضعف ناشی از وجود ایرادها یا مسائل انکارناپذیر است که تعبیر مناسب و فراگیر برای آن عنوان «ناکارآمدی نظام حقوقی شهرسازی» است که پیامد آن قانون گریزی، تمایل کم به قانون پذیری و بی عدالتی است. با توجه به مطالب یادشده این سؤال مطرح می شود جایگاه حق به شهر در مصوبه های شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در روش شناسی طرح های توسعه شهری ایران تا چه اندازه رعایت شده است؟ مواد و روش هاروش تحقیق حاضر از لحاظ غایت تحقیق یک تحقیق کاربردی به شمار می آید، زیرا با به انجام رسیدن مطالعات ، نتایج آن در چگونگی برنامه ریزی شهری و نحوه مطالعه ، بررسی و تهیه طرح های شهری قابل استفاده خواهد بود. نوع استدلال به کار رفته در این تحقیق بر شیوه استقرایی قیاسی استوار شده است . این نوع استدلال علمی ترین شیوه است . به این ترتیب امروزه در روش علمی مهم ترین جنبه های روش قیاسی و استقرایی ترکیب می شود و مورد استفاده قرار می گیرد. در این راستا، چارچوب و جهت گیری تحقیق با تمسک به قضایا و معلومات کلی تعیین شد و به موجب آن مسئله تحقیق ، هدف اصلی، سؤال اصلی، ابزارها و روش های انجام تحقیق تعیین و تبیین شدند. در ادامه با استفاده از استدلال استقرایی و چارچوب های تعیین شده در طرح تحقیق اطلاعات مورد نیاز تهیه و در دسته بندی مناسب ارائه شد. در این خصوص راه کار دستیابی به اطلاعات قابل تطبیق ، استفاده از اطلاعات وضع موجود و پیشنهادی طرح های مصوب توسعه شهری در ادوار متوالی است که به آن پرداخته شده است . اطلاعات دیگر از بررسی منابع موجود و بررسی های مستقیم محقق در این خصوص جمع آوری و تهیه شده است . در نهایت نیز با استدلال قیاسی و بهره گیری از اطلاعات گردآوری شده ، بررسی ها با تمسک به عقل و قضایای کلی مورد جمع بندی قرار گرفته که نتیجه آن به شکل ارائه علل و ریشه های مشکلات در روش شناسی طرح های توسعه شهری در ایران ، در تهیه طرح های توسعه شهری و راه حل ها از منظر حق به شهر در سیاست گذاری شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، بیان شده است . یافته هانتایج تحقیق نشان داد در مجموع و در میان کلیه منابع مورد بررسی، بیشترین درصد فراوانی و تأکید موضوعی، بر محورهای نقد رویکرد (31 درصد)، نقد فرایند (27 درصد)، تحقق پذیری (14 درصد) و نقد ابزارها و روش های طرح های توسعه شهری (10 درصد) پی ریزی شده که نشان دهنده تأکید اصلی اساتید و حرفه مندان این رشته بر این حوزه ها است. بدیهی است بخش قابل توجهی از عوامل مؤثر بر عدم تحقق طرح های توسعه شهری، مربوط به سه حوزه دیگر رویکردها و فرایندهای نادرست و ابزارها و روش های نامناسب است. هم از این روست که جهت گیری اصلی این پژوهش، بر پایه اصلاح سه گانه رویکرد، فرایند و ابزار طرح های توسعه شهری با استفاده از دانش آینده پژوهی است. با این توضیحات، در ادامه به تفکیک در هر یک از این سه حوزه، به فراتحلیل وضعیت مؤلفه های هر دسته پرداخته شده و مهم ترین نتایج آن ها استخراج می شود. در فراتحلیلِ نقد «رویکرد» طرح های توسعه شهری مهم ترین عواملی که برشمرده خواهد شد، در قالب پنج دسته طبقه بندی می شود: • عدم کارایی بهینه• فقدان جامع نگری• محدودیت شناختی و محدودیت اطلاعات • عدم پیش بینی صحیح آینده • مشکلات ساختاری و محتوایی نتیجه گیرییکی از اقدامات مهم اصلاح، شرح خدمات تهیه طرح ها است که در ادامه، کلیات شرح خدمات پیشنهادی این مقاله به همراه اسناد تولیدی آن ها ارائه شده است. در این نوع تحقیقات روش های استقرایی و قیاسی با هم ترکیب می شوند. نحوه به کار گیری ای ن پارادایم در قسمت های مختلف تحقیق به این قرار بود که مفاهیم و انواع طرح ها، بررسی میزان مؤفقیت طرح ها در ایران ، همگرایی ها و واگرایی در طرح های توسعه شهری و مانند آن در چارچوب روش استقرایی و به بیانی در دنیای عینی انجام شد و ریشه یابی علل مشکلات در روش شناسی طرح ها و جمع بندی، مقایسه تطبیقی و ارائه نظریه و متدهای جدید برنامه ریزی از طریق روش قیاسی و در دنیای ذهنی انجام پذیرفت. در واقع تحقیق حاضر از یکسو از پارادیم اثبات گرا و از سوی دیگر، از پارادایم های نو اثبات گرا و پدیدار شناسی بهره مند شد. با انجام این تحقیق ، ضمن به دست آمدن نقشه های لازم برای انجام مطلوب طرح های توسعه شهری، شرایط برای نظارت بر کیفیت انجام را نیز فراهم می کند و بستر شناخت هر چه بهتر نتایج مفید طرح مهیا می شود. این تحقیق به کارفرما و یا استفاده کنندگان از نتایج این پژوهش این امکان را می دهد تا معیارهایی برای ارزیابی دقت ، صحت و روایی و اعتبار انجام طرح های توسعه شهری در ایران از منظر حقوقی حق به شهر به وجود بیاید.Investigating the legal status of the right to the city in the resolutions of the Supreme Council of Urban Planning and Architecture of Iran with an emphasis on the methodology of urban development plans
Introduction Urban planning rules and regulations are compiled by various institutions. The Islamic Council, the Board of Ministers of the Ministry of Housing and Urban Development, the Supreme Council of Architecture and Urban Development, and the Islamic Councils of the cities as bodies for drafting laws and regulations and municipalities and subordinate organizations, subordinate organizations of the Ministry of Housing, the Ministry of Roads and subordinate bodies of the Ministry of Energy, subordinate bodies as They are the enforcers of these laws. On an objective scale, the result of not following the legal foundations, especially the general principles and requirements of legislation in the policies of the executive system (urban development sector) and, conversely, planning and ignoring the position of the principles, goals and the nature of the issue of urban development in the legal system, both legislative and judicial, in a confused form. The physical-spatial system of the residential system the failure to fulfill the goals of urban development plans and the collision of the judicial procedure are evident. By examining and evaluating the country’s urban planning and architecture policy in a temporal, spatial, and thematic process, the complications of evidence and documentation emerged to show that the document of urban planning and architecture regulations of urban development plans is one of the most important components of these plans from a legal point of view. Compared to other parts The plan has more legal value and is more binding. Part of this weakness is due to the existence of objections or undeniable issues, for which the appropriate and comprehensive term is the title “inefficiency of the legal system of urban planning”, which results in lawlessness and a low tendency to legalize injustice. According to the above, this question is raised: To what extent has the position of the right to the city been observed in the resolutions of the Supreme Council of Urban Planning and Architecture of Iran in the methodology of urban development plans in Iran? Materials and MethodsThe current research method is applied research in terms of the purpose of the research. After the completion of the studies, its results will be useful in the way of urban planning and how to study, review, and prepare urban plans. The type of reasoning used in this research is based on the inductive-deductive method. This type of reasoning is the most scientific method. In this way, nowadays the most important aspects of deductive and inductive methods are combined and used in the scientific method. In this regard, the framework and direction of the research were determined by referring to general issues and information, and by that, the research problem, the main goal, the main question, and the tools and methods of conducting the research were determined and explained. In the following, by using inductive reasoning and the frameworks determined in the research plan, the required information was prepared and presented in appropriate categories. In this regard, the way to obtain applicable information is to use the existing and proposed information of the approved urban development plans in successive stages, which has been discussed. Other information has been collected and prepared from the review of available sources and the researcher’s direct investigations in this regard. Finally, with analogical reasoning and using the collected information, the studies have been summarized by relying on reason and general propositions, the result of which is the presentation of the causes and roots of problems in the methodology of urban development plans in Iran, in the preparation of urban development plans and solutions from the perspective of the right to the city has been stated in the policymaking of the Supreme Council of Urban Planning and Architecture of Iran.
FindingsThe results of the research showed that in total and among all the studied sources, the highest percentage of frequency and thematic emphasis is on the axes of criticism of the approach (31%), criticism of the process (27%), feasibility (14%) and criticism of the tools and methods of projects. Urban development (10%) has been achieved, which shows the main emphasis of professors and professionals in this field on these areas. A significant part of the factors affecting the non-fulfillment of urban development plans is related to the other three areas of incorrect approaches and processes and inappropriate tools and methods. This is why the main orientation of this research is based on the threefold improvement of the approach, process, and tools of urban development plans using the knowledge of future studies. With these explanations, in the following, the separation in each of these three areas, the meta-analysis of the status of the components of each category, and the most important results are extracted. In the meta-analysis of the critique of the “approach” of urban development plans, the most important factors that will be listed are classified in the form of five categories: - Lack of optimal efficiency - Lack of comprehensiveness - Cognitive limitation and information limitation - Failure to correctly predict the future - Structural and content problems.
Conclusion One of the important measures to modify the service description is the preparation of plans, which is followed by the general description of the proposed services in this article along with their production documents. In this type of research, inductive and comparative methods are combined. The way of applying this paradigm in different parts of the research was to study the concepts and types of plans, the evaluation of the success rate of the plans in Iran, the convergences and divergences in the urban development plans, and the like in the framework of the inductive method and other words in the objective world. It was done and finding the root causes of problems in the methodology of plans and summarizing, comparative comparison, and presentation of new planning theory and methods was done through analogical method and in the mental world. The current research benefited from the positivist paradigm on the one hand and from the new positivist and phenomenological paradigms on the other hand. By doing this research, in addition to obtaining the necessary maps for the optimal implementation of urban development plans, it also provides the conditions for monitoring the quality of the implementation and provides a basis for a better understanding of the useful results of the plan. This research allows the employer or the users of the results of this research to develop criteria for evaluating the accuracy, validity, and reliability of urban development projects in Iran from the legal perspective of the right to the city.
تبلیغات
