فرایندهای خلاق در واژه سازی فارسی و مقایسه آن با زبان انگلیسی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
منظور از فرایندهای واژه سازی روش های ساخت واژه در زبان است. در این پژوهش منظور از خلاقیت در این پژوهش ایجاد پیوندی هنری بین دو مفهوم برای ساخت واژه در زبان است که درنتیجه آن عموماً مفهوم واژه با توجه به تکواژهای آن شفاف نیست. این بررسی با اتکا به مدخل های فرهنگ بزرگ سخن نشان می دهد که واژه سازی خلاق در ساخت های متفاوتی از جمله اشتقاق، ترکیب و گسترش استعاری در زبان فارسی به کار رفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد در زبان فارسی فرایند اشتقاق با تعریف های موجود در کتاب های صرف که بیشتر مبتنی بر داده های زبان انگلیسی است، سازگار نیست و تعداد وندهای اشتقاقی که قابلیت واژه سازی خلاق دارند از جمله ک در قلک، ه در تنه و ی در کشکی، در مقایسه با وندهای زبان انگلیسی قابل توجه است و نیز در زبان فارسی ساخت های متنوعی از ترکیبات خلاق وجود دارد؛ درحالی که در زبان انگلیسی بیشتر در ساخت اسم-اسم دیده می شود. واژه سازی خلاق به صورت های مختلف اشتقاقی-تصویری مانند: روده، اشتقاقی-مجازی مانند: روزه، و صورت های ترکیبی در پنج دسته نظیر ترکیبی-تشبیهی مانند: سنگ دل، ترکیبی-استعاری مانند: آب زیرکاه، ترکیبی-مجازی مانند: نمک نشناس و ترکیبی-کنایی مانند: خانه خراب، ترکیبی-صفت هنری مانند: نازک دل همچنین گسترش استعاری مانند: آنتن (خبرچین) به کار می رود. با تنوعی که واژه سازی خلاق در زبان فارسی دارد، شایسته است در ساخت واژگان جدید بیشتر به آن توجه شود و با توجه به کمبود فعل در زبان فارسی برای واژه گزینی زایایی بسیار دارد.Creative word formation in Persian language in comparison with the English language
Word formation processes mean word formation methods in a language. Some researchers consider blending, acronyms and clipping as creative processes of word-making. While the meaning of creativity in this research is to make a creative link between two concepts to form a new words and as a result, the meaning of the word not transparency according to its morphemes. This review, based on the entries of a dictionary chief editor by Hasan Anvari shows that creative word- formation is used extensively in Persian language with different constructions such as derivation, Compounding and metaphorical expansion. Also the derivation in Persian is not completely matched with the definitions found in morphological theories whereas mostly based on the English language data. On the other hand, the number of derivational fixes that have the ability to create creative words, such as “ak” in Golle + ak (summit+suffix=piggy bank), or “i” in kashk+i (curd+ suffix= absurd).is different compared to some other languages. Also there are many different constructions of creative compounds in Persian language. Metaphorical extension in connection with what is referred to as semantic expansion in semantics is another type of word formation that is not limited to the use of words from one field in another field, for example, the use of words from the field of horse-riding to the field of driving and has a wider range in the Persian language. Therefore, creative word-making in various forms, figurative-derivative such as rood + e (river+suffix) means intestine, metonymy-derivative such as rooz+e (day+suffix=fasting), also combinations are divided into five categories, such as simile like sang+del (stone + heart= hard-hearted), metaphorical like āb+zir+kāh (water+under+straw=cunning), metonymical like namak+nashnās (salt+ignorant=ungrateful) and ironic like kāhane-kharāb (house+ destroyed= poor) and creative adjective like nāzok-del (thin+heart=touchy). Metaphorical extension like ānten (informer) is also used. With the variety of creative word-formation in Persian language, it deserves more attention in creating new words and considering the lack of simple verbs in Persian language, it has productivity to a large extent.
تبلیغات
