سیاست گذاری تولید محصولات نمایشی در تلویزیون ایران با محوریت خانواده اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
متأسفانه در عصر کنونی نهاد خانواده، به منزله اصلی ترین رکن جامعه، دچار تزلزل شده است. ارائه الگوی مناسبی از خانواده اسلامی از طریق محصولات نمایشی تلویزیون می تواند گره گشا باشد. مقاله حاضر به دنبال ارائه سیاست های محتوایی نمایش مطلوب خانواده در محصولات نمایشی تلویزیون بر مبنای سبک زندگی اسلامی است. این پژوهش در دو مرحله انجام شده است. ابتدا، محتوای 7 عنوان کتاب (شامل 21 جلد)، در حوزه خانواده اسلامی، به روش تحلیل محتوای کیفی، بررسی شد. نتیجه، به دست آمدن ۷۲۵ کد در زمینه ویژگی های خانواده اسلامی بود که پس از مقوله بندی الگوی جامع خانواده در اسلام، در سه محور اصلی «دیدگاه های نظری اسلام درباره خانواده»، «راهکارهای عملی تحکیم خانواده» و «عوامل تزلزل خانواده» ارائه شد. در مرحله دوم، با طراحی سؤالاتی برآمده از الگوی احصائی در گام نخست، با استادان و کارشناسان 4 حوزه مدیریت و سیاست گذاری، خانواده و سبک زندگی اسلامی، تولید تلویزیونی و ارتباطات، که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. نتیجه در دو بخشِ ارزیابی کارشناسان از وضعیت کنونیِ نمایش خانواده در تلویزیون و سیاست های پیشنهاد ی برای بازنمایی خانواده ارائه شد. این سیاست ها در دو بخش ارائه شد. بخش نخست، با عنوان «اهداف، محورها و اولویت ها» شامل 7 مقوله «تشکیل خانواده و ازدواج»، «ترسیم جایگاه اعضای خانواده»، «اقتصاد خانواده»، «محیط مطلوب حاکم بر خانواده»، «صله رحم»، «وظایف اعضای خانواده» و «مقابله با عوامل تزلزل خانواده» و 23 زیرمقوله است. بخش دوم نیز، با عنوان «سیاست ها و ضوابط محتوایی»، شامل 35 گزاره محتوایی در خصوص بازنمایی مطلوب خانواده اسلامی در محصولات نمایشی است که به طور دقیق و مصداقی به بایدها و نبایدهای محصولات نمایشی می پردازند.Content policies of making drama; focusing on Islamic Family
Family is the most important pivot of a society that paves the way of its prosperity or causes its misery; an institution which has currently and unfortunately lost its stability, with its referring to Islamic life style being its panacea. Therefore, it is useful to present a suitable pattern of Islamic family through showing productions. To this end, the present study seeks examine the content policies of the desired representation of Islamic life style of family within show productions. This study has been carried out in two stages. In the first stage, the content of 7 books (including 21 volumes) on Islamic family was examined, through qualitative content analysis. The analysis in this stage resulted in 725 codes classified in 93 concepts and 12 categories, and finally presented as the comprehensive pattern of Islamic family with 3 axes: theoretical perspectives of Islam on family, practical solutions for strengthening family, and family instability factors. In the second stage, with the questions designed based on the pattern obtained in the first stage, the experts and professors in 4 areas, namely management and policy making, family and Islamic life style, TV production, and communication science were interviewed. The interviewees were selected through purposeful sampling and the interview itself was conducted in a semi-structured form. The results obtained from the interviews were codified and categorized. Finally, the results of the study were presented in two parts. The first part titled as “objectives, axes, and priorities” included 7 categories namely, “marriage and making family”, “outlining the position of family members”, “the economy of family”, “the desired environment ruling on family”, “visiting relatives”, “the duty of family members”, and “dealing with family instability factors”. The second part also titled as “content policies and rules” included 35 content propositions concerning the desired representation of family in show products under Islamic life style.