عنصر زمان و مکان و نقش آن در تحول اجتهاد بر احکام جزائی اسلام (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
اجتهاد فرایندی برای فهم دین و کشف و استنباط احکام شرعی است. پس از قرن ششم معنا و مبنای اجتهاد در تاریخ شریعت اسلامی تغییر یافت و مصطلح جدیدی پدید شد که بر اساس آن ممکن بود شیعه و سنّی را اهل اجتهاد نامید. در میان اهل تسنن قدیمی ترین نص درباره کاربرد اجتهاد با این معنای جدید ظاهراً کتاب ارزشمند المستصفی من علم الاصول از امام محمد غزالی است که اولین بار عقل را از ابزارها و حتی منابع اجتهاد نامید آنهم در میان عالمان مذهبی که بقول خودشان در عصر انسداد یا انحصار اجتهاد بسر می بردند. در میان شیعه مصطلح جدید اجتهاد را می توان در عبارت محقق حلّی در آغاز باب تاسع از کتاب معارج الاصول دانست که در بیان حقیقت اجتهاد مطالبی را مطرح می نماید. اجتهاد در عرف فقها کوشش در استخراج احکام شرعی است، به عبارت دیگر استخراج احکام از ادّله شرع، اجتهاد است. زیرا احکام شرعی گاهاً از ظواهر نص بدست نمی آید، بلکه شناخت آنها مبتنی بر قواعد نظری و نیازمند اقامه دلیل است، چه آن دلیل قیاس باشد یا غیر آن. امروزه با توجه به مسائل مستحدثه و حوادث واقعه و بقول دیگر مقتضیات زمان و مکان، اجتهاد فراتر از قیاس و سایر منابع سنتی، در مواردی که نیاز به تغییرات جدی وجود دارد، علی الخصوص احکام جزائی، باید بر محور عقلانیت دینی، شرعی و عرف عقلا مطرح گردد.The Role of Time and Place on the Evolution of Ijtihad in Criminal Sentences of Islam
Diligence is a process to understand the religion, discover and infer the religious orders. After 6 th century, the meaning and basis of diligence in Islamic law have been changed and a new idiomatic expression has been created in which probably based on that, friendly and traditionally called people of diligence. Among Traditional followers, the oldest text about diligence’s usage with this new definition apparently is the valuable book of “Almustasfi” by “Imam Mohammad Ghazali”, which had nominated wisdom as a tool and even a reference of diligence, even though among religious scholars who were according to them. They are living in obstruction age or monopoly of diligence. New idiomatic diligence could be known as in Helli’s certain phrase at the beginning of chapter nine of “The principle of ascension” that describes some articles in order to diligence’s truth. Diligence in jurists’ customs is effort in religious orders extraction, since religious order is not commonly gained from texts appearance, but getting to know them is based on theoretical rules as well as raising reasons. Nowadays, with attention to modernity, occurred situations or in the other word, time and place’s requirement, diligence goes over comparison and the rest of traditional references, in cases where there is a need for serious change, particularly punitive sentences, one should consider the rationale of religious, and customary rationality.
تبلیغات
