کاوشی در زمینه تاریخی مستثنیات ربا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تحریم ربا از احکامی است که قرآن به آن تصریح کرده است. ازجمله مهمترین مباحث ربا، چند مورد خاص است که با موافقت مشهور فقیهانِ امامی از حرمت ربا، استثناء شده است. در مقابل نظریه مشهور، گروهی از فقیهان بر این باورند که مستندات حکم مشهور برای اخراج این موارد از عموم حکم تحریم، کافی نیست. مطالعات بسیاری حول این موضوع صورت گرفته و محققان متعددی از طریق طرح اشکالاتی مانند ضعف سندی و دلالی روایات مورد استناد مشهور، در پی دفاع از نظر غیرمشهور برآمده اند. این نوشتار با تأیید نظریه غیرمشهور و تأکید بر نتایج تحقیقات حامیان آنان در پی پیشبرد این مطالعات بوده و با بررسی زمانه و زمینه تاریخی صدور حکم مشهور، و ارائه تفسیری تازه از مستندات در چهارچوب قواعد فقهی-اصولی از نگاهی متفاوت به نقد مبنای مشهور می پردازد. نوشتار پیش رو دو هدف اساسی دارد؛ اول آن که با تکیه بر منابع فقهی مستحکم، اثبات کند شرایط تاریخی مانند عدم استقلال مالی زن و فرزند در دوران گذشته بر حکم مشهور به رفع تحریم از مستثنیات ربا، تأثیر گذاشته و دوم آنکه زمینه های تاریخی فوق در دوران کنونی از بین رفته و اکنون توجیهی برای خروج این مو0ارد از عموم حکم تحریم وجود نداردHistorical Study in Exclusions of Usury
Ban of usury is an Islamic rule which has explicitly been provided by holy Quran. In this matter there are some cases which are excluded from this ban. Opposite of jurists’ popular opinion, some jurists believe that deductions for these exclusions to unban usury are not sufficiently persuasive. Many studies have been made in this matter and many researchers, by criticizing to popular opinion such as unreliable and unreasonable basis of quoted texts by those jurists who follow this opinion, support unpopular opinion. This paper, by verifying of unpopular opinion and emphasis on findings of researches of its followers, seeks to improve these studies and criticizes the popular opinion’s bases by studying popular opinion’s historical background, new interpreting of documents and texts in the light of legal-jurisprudential framework and new point of view. This paper has two main goals; the first, dependency of wife and children, in the past, in a family affected the ban of usury; and the second, the historical bases to unban of usury have been delaminated and today there is no justification for excluding some cases from ban of usury’s generality.
تبلیغات
