بررسی نقش عقل در دوران اخباریگری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
با توجه به تحول علم اصول و فراز و نشیب های فراوانی که در درازنای تاریخی خود داشته، عقل به عنوان اصلی ترین مسأله ی اصولی، دچار چالش های فراوان شده است. از دیر زمانی این مسأله مارا در اندیشه داشته است که در فرآیند راه یافتن به گزاره های فقهی، عقل را چه جایگاهی است؟ این خود مسأله ای است کهن که از نخستین سده های پیدایش دانش کلام و اصول و فقه عرصه ای برای رویارویی اندیشه ها بوده و خود زمینه ی پیدایی مکتب ها و مذهب ها را نیز فراهم ساخته است. برخاستن مکتب هایی چون اهل رأی و اهل حدیث بدین سرچشمه باز می گردد و این دو مکتب بیش از هر چیز بر سر گستره ی عمل عقل در برخورد با متون دینی با یکدیگر اختلاف داشته اند. به هر روی، تقابل دو رویکرد متفاوت در این عرصه ی مهم در دانش هایی چون تفسیر، کلام، فقه و اصول جلوه می کند. از این رو، از دیرین ترین دستاوردهای نوشتاری اصولیان تا امروزی ترین کتاب ها، نشانه هایی از این نزاع را می توان مشاهده کرد. در تبیین جایگاه عقل، کسانی که شأن و منزلتی برای عقل باور دارند در سه رویکرد کلان زیر می گنجد: 1. عقل میزان شریعت باشد. 2. عقل کلید شریعت باشد. 3. عقل چراغ شریعت باشد. در این مقاله، تلاش کرده ایم تا این رویکردها را با نگاهی تاریخی به عنوان بررسی عقل در دوران اخباریگری مورد واشکافی قراردهیم.An Study on the Role of Reason in the Era of Traditionalism
Regarding the evolution of Islamic Rational Interpretation (Osûl) through out the history, reason as the principal issue of this science had some serious challenges. One may ask what is the situation of reason in the procedure leading to jurisprudential opinions. This is an ancient question on which from the primary centuries of the genesis of Islamic theology and jurisprudence there were several discussions. Some Islamic sects seek the roots of their differences in the different applications of reason. However, the contrast of two major approaches in this issue may be found in sciences such as interpretation, theology, jurisprudence and Osûl. In the determination of the position of rationality, three following approaches may be detected: 1. reason is the foundation of Shariat.2. reason is the key to Shariat.3. reason is the illustration and light of Shariat. In this essay, we tried to study this approach with a historical perspective on the situation of rationality in the era of traditionalism
تبلیغات
