دانش بومی تقویم و گاه شماری کردی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تقویم مرسوم در بین مردم کُرد از منظر: نام گذاری ماه ها، وجه تسمیه، مناسبت های بی شمار، همخوانی با طبیعت و شرایط آب و هوایی، اندیشه های اسطوره ای و دینی و ... متمایز از تقویم سایر اقوام ایرانی است. در این فرهنگ، همچون تقویم جلالی، سال به چهار فصل و دوازده ماه و هر ماه به سی روز تقسیم می شود اما آغاز سال این مردم با تقویم شمسی متفاوت است. فصل پاییز در آن مقدم بر فصل تابستان است. نام ماه های دوازده گانه ی آن به ترتیب؛ گییا باریک، گییا جی ̌مان، نوروز مانگ، که و کی ̌ ر، گه نی ̌ م دی ̌ره و، پیوش په ر، گا قوˇر، میوه ره سان، ئاخی ̌ریˇ سه رده وا، وه لنگ ریزان، مانگی̌ سی̌ یه و خاکه لیوه است که همگی بنیادی برخاسته از قاموس گاه شماری دارند و در هر یک از این ماه ها، مناسبت های مختلفی وجود دارد که مبتنی بر تکرار، شرایط جوی و اقلیمی است. این مقاله بر آن است با روش تلفیقی (کتاب خانه ای میدانی) و به شیوه ی تحلیلی توصیفی مبانی گاه شماری کردی را تشریح نماید. این امر بیان گر پیشینه ی و تقویم غنی مردم این فرهنگ است و ریشه یابی این تقویم در تاریخ و فرهنگ ایران شاید نتایج ارزنده ای به بار آورد.Indigenous knowledge of the Kurdish calendar and chronology
A typical calendar among the Kurdish people from the perspective of: the Naming the months, symbolism, the numerous occasions, the consistency with nature and climate, the mythical and religious ideas, and ... distinct from the calendar of other Iranian tribes. In this culture, like the glorious calendar, the year is divided into four seasons and twelve months and each month to thirty days, but the beginning of the year is different from the calendar of the people. The fall season is ahead of the summer season. The names of its twelve species are, respectively: Giyā Bārik, Giyā Jemān, Nowrooz Māng, Kav Ker, Ganem Derav,Puš par, Gā Qur, Miva rasān, ?āxere Sardava, Valng Rizān, Mānge Seya, and Xāka Liva are all raised. There are occasional chaos and in each of these months, there are different occasions that are based on repetition, climate and climate conditions. This article aims to describe the Kurdish bases in a compilation (field book) and in a descriptive analytical manner. This shows the rich background and calendar of the people of this culture, and finding the roots of this calendar in the history and culture of Iran may bring valuable results.
تبلیغات
