میراث تفسیری عیاشی در «کتاب التفسیر» و منابع دیگر (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

از «عیاشی» محدث نامدار شیعی، کتابی ناقص در موضوع تفسیر اثری به نام «کتاب االتفسیر» به ما رسیده است. کنکاش در منابع روایی و نیز تفسیری روشن می کند کتاب یادشده تمام میراث حدیثی تفسیری موجود او نیست و پاره ای از آن از طریق آثار شیخ صدوق، شواهدالتنزیل حاکم حسکانی و مجمع البیان مرحوم طبرسی حفظ شده و به دست ما رسیده است. در نوشته پیش رو، پس از معرفی کوتاه آثار یادشده و نویسندگان آنها، آمار و ارقام مربوط به روایات تفسیری عیاشی در آن منابع که از طریق مقایسه بین آنها و کتاب التفسیر به دست آمده بیان شده است. در نهایت آشکار شد با اینکه بخشی از روایات کتاب التفسیر در آثار یادشده نقل شده است؛ اما شیخ صدوق 17 روایت، حاکم حسکانی 15 روایت و مرحوم طبرسی 56 روایت از عیاشی نقل کرده اند که در تفسیر کنونی او موجود نیست. شناسایی و شناساندن این تعداد از میراث حدیثی تفسیری عیاشی از اهداف این پژوهش است.