نقد و بررسی وجوه تفسیری آیه هفتم سوره ضحی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

از آنجا که در تفسیر سوره ضحی و آیه هفتم آن، همّت مفسران شیعه و سنی در شناخت مفهوم واژه «ضالاًّ» معطوف گردیده، این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی وجوه تفسیری آن را بررسی نموده است. بر پایه این تحقیق تعبیر نمودن از «ضالاًّ» به جهالت تجاری یا گم شدن در کودکی به سبب عدم هماهنگی با نظام ساختاری سوره و مخالفت با مبانی کلامی عصمت پیامبر| پیش از بعثت پذیرفته نیست. تعبیر به رهابودنِ پیامبر پیش از بعثت و دستگیری از او پس از بعثت، گرچه نوعی امتنان از سوی خدا را می رساند، اما لازمه آن، قائل به مشرک بودن ایشان قبل از پیامبری است که اغلب مفسران فریقین بدان ملتزم نیستند. دیدگاه تفسیری دوری پیامبر| از گمراهان زمان خویش و وجه تفسیری عدم طمع پیامبر نسبت به نبوت نیز با توجه به عدم سازواری آنها با معنای لغوی «ضالّ» قابل قبول نیست. بنابر این عدم شناخت منزلت پیامبر قبل از بعثت و سپس هدایت مردم در پس از بعثت با بیان الهی درباره بزرگی منزلت او کم اشکال ترین وجه تفسیری از آیه مورد بحث است.