توسعه و سقوط حکومت پهلوی دوم؛ بررسی برنامه پنجم توسعه اقتصادی با تکیه بر اسناد (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آخرین برنامه مصوب پهلوی دوم، برنامه عمرانی پنجم بود که با کمترین مواد و تبصره (نه ماده و دو تبصره) در سال 1351 ش تصویب شد. برنامه پنجم اولین برنامه ای بود که بعد از مدت کوتاهی از تصویب، به دلیل افزایش قیمت نفت مورد بازنگری قرار گرفت. فصل اول این برنامه اهداف و خطوط اصلی را مشخص کرد و فصول دیگر، به امور اقتصادی، توسعه منطقه ای، محیط زیست انرژی و حمل ونقل پرداخت. در طی اجرای برنامه پنجم، افزایش بهای نفت و به تبع آن افزایش درآمدهای نفتی، نقدینگی زیادی را در اختیار دولت قرار می داد که ساختار اقتصادی را برهم می زد. افزایش نقدینگی موجب افزایش تقاضای داخلی گردید. ناتوانی اقتصاد کشور در پاسخگویی به افزایش تقاضاها که ناشی از ایجاد پول برای دولت بود، بهای محصولات و کالاهای وارداتی را نیز افزایش می داد و اقتصاد کشور را به سوی فرآیند رکود تورمی می کشاند. ازاین رو، هزینه کردن منابع مالی، موجب از دست رفتن منابع می گردید. با توجه به تأثیر این برنامه ها بر روند مدرنیزاسیون نامتناسب با جامعه که می توان آن را یکی از علل وقوع انقلاب اسلامی و پایان سلطنت پهلوی دانست، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی سعی بر آن دارد به بازخوانی برنامه عمرانی پنجم مبتنی بر اسناد بپردازد.The development and fall of the second Pahlavi government; Examining the fifth economic development program (Based on documents)
The last plan approved by Pahlavi II was the fifth development plan, which was approved with the fewest articles and notes (nine articles and two notes) in 1973. The fifth plan was the first plan that was revised after a short period of approval due to the increase in oil prices. The first chapter of this program specified the goals and main lines, and the other chapters dealt with economic affairs, regional development, environment, energy and transportation. During the implementation of the fifth plan, the increase in oil prices and the consequent increase in oil revenues provided the government with a lot of liquidity, which disrupted the economic structure. The increase in liquidity caused an increase in domestic demand. The inability of the country's economy to respond to the increase in demand, which was caused by the creation of money for the government, also increased the price of imported products and goods, and led the country's economy to the process of inflationary stagnation. Therefore, spending financial resources leads to the loss of resources. Considering the effect of these plans on the modernization process that is not proportionate to the society, which can be considered as one of the causes of the Islamic revolution and the end of the Pahlavi dynasty, the present study, with a descriptive-analytical approach, tries to reread the fifth construction plan based on documents.
تبلیغات
