دگرگونی های واجی خوشه های همخوانی آغازی در زبان فارسی از دوره باستان تا نو (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف این پژوهش بررسی دگرگونی های واجی خوشه های همخوانی آغازی در روند تحول صورت های بازسازی شده ایرانی باستان، و در مواردی صورت های فارسی باستان یا اوستایی، است. در این پژوهش دگرگونی های واجی منجر به تعدیل این خوشه ها در روند اشتقاقِ 398 مشتق فارسی نو که صورت باستانیِ آن ها واجد خوشه همخوانی آغازی است، در دو بخش خوشه های دوهمخوانی و خوشه های سه همخوانی، بررسی شده است. مهم ترین نتایج پژوهش بدین شرحند: الف. تقسیم بندی دقیق دگرگونی های واجی با بذل توجه به دگرگونی های صوتی همخوان ها و ارائه فهرستی از 6 دسته اصلی دگرگونی های واجی خوشه های دوهمخوانی (با 15 تنوع) و 3 دسته اصلی دگرگونی های واجی خوشه های سه همخوانی (با 6 تنوع)؛ ب. در 35 خوشه دوهمخوانی آغازی، فعال ترین دگرگونی های واجی به ترتیب درج واکه میان هشت، حذف همخوان دوم و تحول همخوان اول، و حذف همخوان اول بوده اند. ج. در 4 خوشه سه همخوانی آغازی، فعال ترین دگرگونی های واجی به ترتیب حذف همخوان اول و سوم، و حذف همخوان اول و درج واکه میان هشت بوده اند.Phonological Changes of Initial Consonant Clusters in the Persian Language from the Old to the Modern Era
Initial consonant clusters as frequent and remarkable phenomena are of great importance for the study of Old Iranian Languages. These clusters have been broken or reduced moderately, and occasionally eliminated entirely in the course of the development of Old Iranian Languages, particularly Old Persian and sometimes Avestan, into Middle Persian, and then of Middle Persian into New Persian. This paper aimed at discerning, and then classification of, various phonological changes by which these clusters have been reduced. In this survey, 398 New Persian derivatives of Old Iranian origin contained such clusters have been analysed to achieve the target. Some of the most significant results obtained in this study include: 1. the accurate classification of changes into 6 main categories encircling 15 variations in the case of two-consanant clusters, as well as into 3 main groups including 6 variations subject to three-consonant clusters; 2. identifying a. anaptyxis, b. second consonant deletion along with first consonant development, and c. initial dropping (initial consonant deletion) as the 3 most active changes 35 two-consonant clusters have been involved with; 3. identifying a. first and third deletion, and b. initial dropping along with anaptyxis as the 2 most effectual changes imposed upon 4 three-consonant clusters.
تبلیغات
