ریشه یابی آسیب های نظام برنامه ریزی ایران: تکنیک پنج چرا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مسئله اساسی در مقاله حاضر این است که چرا نظام برنامه ریزی ایران، با بیش از هفت دهه تجربه برنامه ریزی، نتوانسته است موانع شتاب بخشیدن به توسعه را رفع نماید. برای پاسخ به این مهم، در این مقاله، آسیب شناسی نظام برنامه ریزی از دو بُعد، مراحل آن [تهیه و تدوین (پیش نیاز، ساختار، فرآیند و محصول)، تصویب، پیش از اجرا، اجرا و نظارت و ارزیابی] و منشأ آن (درون و برون سازمانی) موردِبررسی قرار گرفته و با استفاده از تکنیک پنج چرا، آسیب های ریشه ای استخراج شده است. نتایج حاصل نشان دهنده آن است که «نبود درک مشترک برنامه ریزان، سیاست گذاران و مجریان از مفاهیم»، «حاکمیت روش های متمرکز و غیرمشارکتی در برنامه ریزی»، «نبود سازوکار حل تعارضات منافع بین نخبگان برنامه ای»، «باثبات در نظر گرفتن شرایط و عدم توجه به سناریوهای احتمالی در آینده»، «آماده نکردن برنامه عملیاتی و پیوند آن با برنامه مصوب»، «وجود جهت گیری های بخشی- منطقه ای و محلی در تصویب برنامه ها»، «تکیه بر منابع دولتی و عدم توجه به ظرفیت ها و منابع داخلی و خارجی»، «عدم توجه نظام برنامه ریزی به نظام اصلاح و تعدیل در سیاست ها، اهداف و برنامه های اجرایی بعد از نظارت و ارزیابی» و «ضعف شدید سازوکارهای نظارتی» آسیب های ریشه ای نظام برنامه ریزی است.Finding the Root of the Pathos in the Planning System of Iran: 5-why Technique
The main issue in this paper is why the planning system in Iran with more than seven decades of planning experience has not been able to remove the obstacles to accelerate the development. To answer this important question, the pathology of the planning system is examined from two dimensions: Its stages (preparation and compiling (prerequisite, structure, process and product), approval, pre-implementation, implementation and Supervision and evaluation) and its source (inside and outside the organization). Causal relationships between identified disadvantages based on the effectiveness matrix obtained and root disadvantages has been extracted using the 5-Why technique. The results show that the root disadvantages of the planning system are: "Lack of common understanding of concepts by planners, policy makers and implementers", "The rule of centralized and non-participatory methods in planning", "Lack of mechanism for resolving conflicts of interest between program elites", "Rigidity in considering the situation and not paying attention to possible scenarios in the future", "Failure to prepare an action plan and link it to the approved plan", "Existence of sectorial-regional and local orientations in the approval of programs", "Relying on government resources and not paying attention to internal and external capacities and resources", "Lack of attention of the planning system to the system of reform and adjustment in policies, goals and executive plans after monitoring and evaluation" and "severe weakness of regulatory mechanisms". Also, suggestions have been made to policy makers and planners to design an optimal planning system. The results show that "Lack of common understanding of concepts by planners, policy makers and implementers", "The rule of centralized and non-participatory methods in planning", "Lack of mechanism for resolving conflicts of interest between program elites", "Stable in considering the situation and not paying attention to possible scenarios in the future", "Failure to prepare an action plan and link it to the approved plan", "Existence of sectoral-regional and local orientations in the approval of programs", "Relying on government resources and not paying attention to internal and external capacities and resources", "Lack of attention of the planning system to the system of reform and adjustment in policies, goals and executive plans after monitoring and evaluation" and "severe weakness of regulatory mechanisms" are the root damage of the planning system. Also, suggestions have been made to policy makers and planners to design an optimal planning system.
تبلیغات
