تبیین و نقد و آسیب شناسی پیش فرض های انسان شناختی رفتارگرایانه در تعلیم و تربیت با تأکید بر پژوهش های تربیتی (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

چکیده

مداقه درباره درستی فهم رفتار انسان در گرو بررسی پیش فرض هایی است که محقق تربیتی قبل از پژوهش آنها را لحاظ کرده است. محقق قالب های منطقی مفاهیم خود را بر حسب زمینه فکری، فلسفی و فرهنگی خود پر می کند در رویکردهای رفتارگرایی، رفتار بر حسب علل یا شرایطی که در ورای خود فرد قرار دارد، تبیین می شود؛ بنابراین، انسان به منزله معلول نیروهای محیطی نگریسته می شود و تبیین رفتار شکل مکانیستی دارد؛ اما در رویکرد هایی که بر عاملیت آدمی تکیه می کنند، رفتار تبیینی غایت گرایانه خواهد داشت. بنابراین در رویکردهای مبتنی بر عاملیت، به جای اینکه انسان یکسره تحت تأثیر محیط پیرامونی خود باشد، تحت تأثیر عمل خویش است. از این رو پژوهشگر تربیتی نیز در تفسیر و تغییر رفتار به جای تکیه افراطی بر محیط و جبرهای درونی، به مبانی عمل در فرد می پردازد. واژه های کلیدی: پیش فرض ها، رفتارگرایی، آسیب شناسی، پژوهش تربیتی.