تحلیل ساختار روایت در خاطرات روزنگاشت قهرمان میرزا عین السلطنه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

قهرمان میرزا عین السلطنه، از نوادگان محمدشاه را می توان در زمره مهمترین افراد خاطره نگار عصر قاجاری دانست. او از یازده سالگی خاطره نویسی را شروع کرد و تا یک ماه پیش از فوت ادامه داد. توصیف دقیق بسیاری از جزئیات آن هم در یک دوره طولانی 65 ساله که از سال 1299 ق تا 1364ق (1323ش) را در برمی گیرد، وی را صاحب طولانی ترین خاطرات عصر قاجار، کرده و اثر وی را به عنوان دایرهالمعارفی ارزشمند از تاریخ ایران، از دوره ناصری تا اوایل سلطنت پهلوی دوم معرفی کرده است. این پژوهش با دارابودن رویکرد توصیفی تفسیری بر آن است تا ضمن توجه به ویژگی های خاطرات عصر قاجار، با در نظرگرفتن ویژگی روایت محوری خاطرات، ساختار روایی این اثر را مدنظر قرار دهد و ضمن بهره گیری از مفاهیم روایت شناسی و با در نظر داشتن این پرسش که ساختار روایی خاطرات عین السلطنه دارای چه خصوصیاتی است، خاطرات وی را از منظر ساختار روایی و عناصر سازنده روایت شاملِ طرح روایت ، شخصیت و شخصیت پردازی، گفت وگو، لحن، زاویه دید، صحنه و صحنه پردازی بررسی کند. دارابودن دید زاویه اول شخص، روایت تک خطی و مستحکم، جزء نگری و داشتن سبک ساده روایی از ویژگی های ساختار روایی این خاطرات است که به عنوان بخشی از داده های پژوهش می توان به آن اشاره کرد.