تحلیل کهن الگوی مادر (مام وطن) در رمان جای خالی سلوچ

چکیده

داستان نویس مهر با پردازش سایر عناصر داستان، عنصر «شخصیت» را به گونه ای بارز نمود می دهد تا قدرت داستان پردازی خود را به شکل مشخصی به نمایش بگذارد. دولت آبادی از جمله نویسندگان واقع گرا دوره معاصر است که در زمینه رمان، داستان کوتاه و نمایشنامه آثار بسیار برجسته ای دارد. در رمان «جای خالی سلوچ» شخصیت مردگان به عنوان مادر بسیار چشمگیر است، دولت آبادی شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و خصوصاً تحولات اجتماعی بعد از انقلاب سفید و اصلاحات ارضی را در تغییر سبک زندگی و عملکرد اجتماعی روستائیان بسیار اثربخش دانسته و زمینه بروز شخصیت مرگان به عنوان مادر، بستر جامعه ای است که با همه شرایط ایجاب می کند. مرگان تمثیلی از مادر که این صورت مثالی با حرمت، خدمتگزاری، فداکاری و تقدس همراه است و به عنوان یکی از قدیمی ترین کهن الگوهایی که در ناخودآگاه ضمیر تأثیری عمیق دارد و در داستان به صورت نمادین مورد کم لطفی قرار می گیرد و می تواند در همین مفهوم «مام وطن» را تداعی نماید.