جستاری در عذرخواهی های سیاسی در ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

عذرخواهی کنش گفتاری اخلاقی است که پس از ارتکاب خطا از سوی مقصر، برای آرام کردن کسی که آزرده خاطر شده است، ابراز می شود. بلوم کولکا و اولشتاین (1984) راهبردهای عذرخواهی را فعل عذرخواهی (ابزار منظورنما)، پذیرش مسئولیت، شرح دلیل رویداد/خطا، پیشنهاد جبران و قول/وعدهترک فعل قلمداد کرده اند.این پژوهش با بررسی عذرخواهی های انعکاس یافته سیاستمداران دولتی، مشتمل بر چهار گروه (1. رئیس جمهور، معاونان و سخنگویان او، 2. وزرا 3. استانداران و 4. فرمانداران)، در رسانه های داخلی در پی آن است که مشخص کند آیا تفاوتی بین عذرخواهی های این گروه های سیاسی وجود دارد و با درنظر داشتن این امر که از نظر بلوم کولکا و اولشتاین (1984) دو راهبرد اول نشانه عذرخواهی صادقانه و راستین به نظر می آیند، آیا عذرخواهی های آنها صادقانه است. داده های پژوهش مشتمل بر 93 نمونه عذرخواهی سیاسی است که از وبگاه ها و شبکه های اجتماعی مختلف گردآوری شده اند که براساس آزمون آماری خی دو بررسی می شوند. یافته های پژوهش نشان می دهند عذرخواهی های سیاسی در ایران از الگوهای یک تا سه حرکتی پیروی می کنند و میان گروه های سیاسی تفاوتی از نظر استفاده از الگوهای یک و دو حرکتی وجود ندارد؛ در الگوهای سه حرکتی، میان گروه های سیاسی اختلاف معناداری وجود دارد و وزرا بیشتر از از این الگو استفاده می کنند. مقایسه عذرخواهی های راستین و دیگر عذرخواهی ها تفاوت معناداری درهمه گروه های سیاسی مشاهده شد.