چارچوب تدوین مدل کسب و کار پلتفرم: یافته ای مبتنی بر فراترکیب (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

: رویکرد توسعه کسب وکار در صنایع و بازارهای متعدد به سوی رقابت مبتنی بر پلتفرم تغییر کرده است.این رویکرد نسبتا نوظهور مستلزم اتخاذ دیدگاه های مدیریتی متفاوت و تعریف مدل های کسب وکار مقتضی است. توانمندی مالک پلتفرم تضمین کننده موفقیت و پایایی پلتفرم نبوده، بلکه پایایی و عمکلرد پلتفرم در گرو قابلیت های شرکا و ترکیب روابط دو و چندجانبه است. از این رو اتکا به اصول تدوین مدل های کسب وکار خطی جهت طراحی مدل های کسب وکار پلتفرم اثربخش به نظر نمی رسد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف پرکردن شکاف پژوهشی موجود در زمینه مدل های کسب وکار پلتفرم و ارائه چارچوبی جامع جهت تدوین مدل های کسب وکار متناسب با نیازمندی ها و مشخصات پلتفرم ها انجام شده است. بدین منظور و جهت شناسایی مؤلفه های سازنده مدل کسب و کار پلتفرم از مرور نظام مند متون و شیوه پژوهشی فراترکیب استفاده شده است. پس از استخراج مطالعات پژوهشی انجام شده در سالهای 2008 تا 2019 از پایگاه های علمی معتبر و پالایش یافته ها مبتنی بر معیارهای مشخص، محتوای 32 مقاله پژوهشی منتخب مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته است. ارائه چارچوبی جامع با در نظرگرفتن ویژگی های خاص یک پلتفرم، اهمیت مشارکت اعضای آن و شیوه متفاوت ارزش آفرینی در آن، دستاورد اصلی این پژوهش است. نتایج حاصل از تحلیل و فراترکیب در قالب چارچوب تدوین مدل کسب و کار پلتفرم در دو سطح تعریف شده است که سطح اول شامل شش بعد اصلی و سطح دوم شامل 22 مؤلفه مدل کسب وکار پلتفرم است. محور اساسی مدل پیشنهادی، همکاری و خلق مشترک ارزش میان اعضای پلتفرم است که زیربنای اصلی موفقیت در پلتفرم هاست.