بازخوردهای فرهنگ شیعی و نماد عاشورا بر مواضع مقامات ایران در موضوع هسته ای (1392-1384 )

چکیده

فرهنگ و نقش آن در حوزه ی دیپلماسی و سیاست خارجی ،به ویژه با ظهور نظریات سازه-انگاری و انتقادی در روابط بین الملل از اهمّیت به سزایی برخوردار شده است. در سیاست خارجی ایران نیز به ویژه در موضوع هسته ای، نقش فرهنگ شیعی-عاشورایی پررنگ است؛ به طوری که، گفتمان این فرهنگ با تأکید بر حق گرایی، نفی سازش و ذلت، ایستادگی در برابر زور و ... به وضوح بر مطالبات و استراتژی ایران تأثیرگذار بوده است. مقاله ی حاضر با روش تحلیلی و استفاده از نظریه ی سازه انگاری درصدد پاسخگویی به این سؤال اصلی است که فرهنگ شیعی و نماد عاشورا چه تأثیری بر مواضع مقامات ایران در موضوع هسته ای طیّ سال های 1392-1384 در برابر غرب داشت؟ فرضیه ی مقاله بدین شرح است که تأثیر فرهنگ شیعی و نماد عاشورا بر مواضع مقامات ایران به صورت ایستادگی در برابر غرب، اثبات حقّانیت ایران، نفی سازش و سلطه پذیری در برابر آمریکا، نمایان بوده است. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه ای درصدد مطالعه ی این موضوع است. نتیجه ی مهم ّمقاله بدین شرح است که فرهنگ شیعی و نماد عاشورا مواضع مقامات ایران در برابر غرب در موضوع هسته ای را به سمت مفاهیم عمیق هویتی چون: عدالت محوری، شهادت طلبی، ظلم ستیزی، حق گرایی، استکبار ستیزی و نفی سازش سوق داد که با ارائه ی تصویری ذهنی به فرسایشی شدن مذاکرات و عمیق ترشدن بی اعتمادی به غرب منجر شد.