مطالب

آتش‌سوزی مسجد جامع کرمان، رویدادی است که طی آن در مهرماه سال 1357، عوامل حکومت پهلوی برای مقابله با فعالیت‌های انقلابی مردم شهر کرمان، مسجد جامع این شهر را به آتش کشیدند . این رخداد، تاثیر مستقیم و بارزی بر جریان مبارزات مردم کرمان و حتی استان‌های دیگر کشور داشت.روز اربعین شهدای 17 شهریور تهران و در اولین سالگرد شهادت آیت‌الله سیدمصطفی خمینی، در 24 مهر 1357، حدود 20 هزار نفر از مردم کرمان برای بزرگداشت آنها، به دعوت علما و روحانیون در مسجد جامع این شهر اجتماع کرده بودند. بازار و مغازه‌ها تعطیل شده بود، اما این اجتماع با حمله گروهی از کولی‌های اجیر شده اطراف شهر به مسجد جامع این شهر و آتش زدن آن به خاک و خون کشیده شد.

مسجدجامع عتیق قزوین مانند سایر مساجد جامع کشور، از ابهت خاصی برخوردار است. این مسجد از نوع مساجد چهار ایوانی است و شکل مربع مستطیل، شرقی ـ غربی و گنبدی، خربزه ای دارد. کتیبه های خاص آن، از نظر سبک هنری، نگارش و مفاهیم، در هنر خوشنویسی و معماری جایگاه خاصی دارد. این مقاله با هدف بازشناسی و بررسی زیباشناختی، کتیبه های مسجدجامع به طور عام و شبستان مسجد را به طور خاص مورد مطالعه قرار می دهد. با مطالعه و تجزیه و تحلیل کتیبه های مسجدجامع قزوین می توان به زیبایی، فصاحت کلام، محتوا و صنعت ادبی آنها دست یافت و به واقعیت های هنری بکر و اصیل کتیبه ها پی برد. در این مقاله، پیشینة تاریخی شهر قزوین بررسی می شود و در تحلیلی مبسوط به معماری دوران صفویه و معرفی توصیفی مسجدجامع قزوین پرداخته می شود. همچنین هر یک از کتیبه های مسجد، اعم از آیات قرآن و احادیث و ادعیه معرفی و بررسی می شود. روش تحقیق به صورت تاریخی، تحلیلی و توصیفی بوده و اطلاعات از بررسی اسناد و همچنین به صورت میدانی گردآوری شده است.

شواهد تاریخی نشان دهندهی ارتباط تجاری، اقتصادی و سیاسی بین دو کشور ایران و چین، از زمانهای بسیار دور است که این روابط با حاکمیت مغولان بر ایران تحکیم یافت. در دورهی ایلخانان، بافت انواع پارچههای نفیس که قبل از حملهی مغول در ایران رواج داشت، ادامه یافت. عناصر طراحی چینی، مانند اژدها، سیمرغ و انواع گلها، جهت تزیین هنرهای این دوران، کاربرد فراوان داشت. با توسعهی تجارت بین ایران و چین، انواع کالاهای چینی مانند منسوجات ابریشمی و سفالینههای لعابدار، از چین وارد ایران میشد و هنرمندان ایرانی از نقوش آنها، در بافت پارچه استفاده میکردند. همچنین استفاده از نقوش چینی، در سفالینهها و کاشیهای تخت سلیمان، قابل توجه است. تعدادی از کاشیهای به دست آمده از تخت سلیمان، دارای آرایههای تزیینی چینی هستند. کاربرد برخی از نقش مایههای تزیینی چینی در نقاشیهای ایرانی این دوره نیز تحت تاثیر هنر چین بوده است. سؤالاتی که در این مقاله پاسخ داده می شود: -1آرایههای تزیینی منسوجات چین چگونه و با چه شرایطی بر هنر ایران تاثیر گذاشته است؟-2عناصر تزیینی هنر چین کدامند و بر چه آثاری از هنر ایران جلوهگری نموده است؟اهدافی که در این مقاله مد نظر است: -1شناسایی نوع تاثیرپذیری هنر ایرانی از آثار و عناصر تزیینی منسوجات چینی. -2شناخت نقوش تزیینی منسوجات چین و بررسی آثار تاثیرپذیرفتهی هنر ایرانی.

این پژوهش سعی بر معرفی و تجزیه و تحلیل عناصر و اجزاء مسجد جامع نی ریز را دارد. مسجدی که نه تنها جزء کهن تریم مساجد ایران است ، بلکه در بسیاری از موارد ، دارای خصوصیات منحصر به فردی است ، که تنها در این مسجد ، شاهد آن هستیم. در این پژوهش، علاوه بر روش کتابخانه ای ، با روش میدانی، به برداشت دقیق از بنا پرداخته شده و لازم به ذکراست که بسیاری از نقشه ها و تصاویر موجود در این پژوهش ، برای اولین بار است که در اختیار علاقمندان قرار می گیرد.همچنین با توجه به ناگفته های بسیاری که در مورد محراب این مسجد وجود داشت، طی مصاحبه ای با کارشناسان، در زمینه قرائت و تفسیر آیات و احادیث محراب، از ایشان یاری جستیم. امید است که این پژوهش ، در اینده راهگشای محققین و دانشجویان باشد و موجبات بذل توجه بیشتر ، به این عنصر فراموش شده معماری فارس، که در هر سفر تحقیقی، شاهد تدریجی آن بودیم ، را فراهم آورد.