سیاستگذاری شهری و منطقه ای

سیاستگذاری شهری و منطقه ای

سیاستگذاری شهری و منطقه ای دوره 1 زمستان 1401 شماره 4

مقالات

۱.

ارزیابی تاثیرهای موجودیت پیاده راه بر عناصر پیرامونی؛ مطالعه موردی: پیاده راه سلامت استاد شجریان شهر شیراز)

نویسنده:

کلید واژه ها: پیاده راه تاثیرات کالبدی شهرداری شیراز فضاهای عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 172 تعداد دانلود : 989
در سال های اخیر به دنبال گسترش بی رویه شهرها و اهمیت و نقش روزافزون اتومبیل در شهر، به تدریج نقش عابر پیاده در فضاهای شهری کم رنگ شده است. مسیرهای پیاده به عنوان تجلی گاه حیات مدنی و محل رخداد برخوردهای اجتماعی و محل شکل گیری تعاملات اجتماعی است . امروزه طرح های پیاده راه سازی در بسیاری از شهرها به عنوان راه حلی جهت اولویت بخشیدن به انسان مطرح هستند . بسیاری از این طرح ها بدون توجه به عواقب احتمالی آن ها انجام می شوند و بعد از اجرای طرح ها تاثیرات منفی و مثبت آن ها نمایان می شود . به عبارت دیگر طرح های مورد نظر بدون مطالعه اجرا می شوند . در این پژوهش بدنبال آن هستیم تا اثرات کالبدی، اجتماعی و اقتصادی اجرای طرح پیاده راه سلامت استاد شجریان شیراز را بررسی نماییم . پژوهش حاضر از لحاظ هدف توسعه ای ، کاربردی و به لحاظ روش توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق تمام افرادی است که در محدوده پیاده راه و حوزه تاثیر آن حضور دارند. برای تحلیل اجزا کیفی از پرسشنامه استفاده و نتایج آن با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. همچنین برای تحلیل اجزا کمی از روش ROR استفاده شد. نتایج نشان می دهد پیاده راه سلامت استاد شجریان با توجه به کارکرد و ساختار کنونی خود در مجموع برای شهروندان شیرازی مفید واقع شده است.
۲.

ارزیابی شاخص های کمی مسکن در سکونتگاه های غیر رسمی (نمونه موردی:منطقه 5 شهرداری مشهد)

کلید واژه ها: برنامه ریزی سکونتگاه غیر رسمی قلعه ساختمان مسکن سالم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 49 تعداد دانلود : 263
رشدشتابان شهرنشینی و افزایش مهاجرت به شهرها، کمبود مسکن درکلانشهرها؛پدیده ناهنجارسکونتگاه های غیررسمی را پدید آورده است.دراثر مهاجرت،ترکیب جمعیتی شهرهای بزرگ به کلی جنبه طبیعی خود را از دست می دهد ، پویش شتابدارشهرنشینی،و تنگناهای زندگی شهری به ویژه کمبود مسکن مایه پدیداری سکونتگاه های غیررسمی می شود از این رو برای دستیابی به برنامه ریزی مطلوب مسکن باید ابعاد و شاخص های مسکن مورد بررسی قرار داد.پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی _تحلیلی می باشد.بابررسی شاخص های کمی مسکن درمنطقه قلعه ساختمان مشهد به عنوان جامعه آماری ابتدا شاخص های کمی مسکن در محدوده مورد مطالعه با نقاط شهری کشور مقایسه شده همچنین هر دو این نقاط با شرایط شهر سالم مورد ارزیابی قرار گرفته اند.اطلاعات مورد نیاز از طریق روش های کتابخانه ای و اسنادی اعم ازکتب،مقاله ها،پایان نامه ها سرشماری عمومی نفوس و مسکن1395 ، طرح جامع و تفصیلی،پرسشنامه و مطالعات میدانی و برای نمونه گیری از روش تصادفی استفاده شده است.در این پژوهش تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران به دست آمده که با توجه به تعداد 54359 واحد مسکونی مستقر در ناحیه قلعه ساختمان طبق آمار بلوک بندی شهرداری منطقه 5 در سال 1400 حجم نمونه معادل ،381واحد مسکونی برآورد شده است. یافته ها و نتیجه گیری در این پژوهش،سعی شده تا به پرسش"وضعیت موجود مسکن در قلعه ساختمان به لحاظ شاخص های کمی چگونه است؟" پاسخ داده شود همچنین این شاخص ها با شرایط شهر سالم مقایسه شود. با توجه به نتایج حاصل از ارزیابی و مقایسه شاخص های کمی مسکن, وضعیت شاخص های مسکن در قلعه ساختمان درحالت کلی نسبت به شاخص های مسکن سالم نامطلوب ارزیابی می گردد
۳.

امکان سنجی طرح های توسعه شهری در میانه اندام (نمونه موردی: شهر مرند)

کلید واژه ها: سیاستگذاری روانطرح های توسعه شهری مدیریت یکپارچه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 75 تعداد دانلود : 174
با توجه به نزدیک به نیم قرن سابقه طرح های توسعه شهری و فراز و نشیب هایی که تهیه و اجرای این طرح ها داشته، بازنگری و ارزیابی آن ها ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بررسی های انجام شده در مورد اجرای طرح ها در برخی از شهرهای کشور حاکی ازآن است که بین واقعیت موجود و تصویری که طرح های جامع از شهرها به دست داده اند، فاصله و تفاوت قابل توجهی وجود دارد. مرور فرایند تهیه، تصویب و اجرای طرح های جامع شهری در ایران نشان دهنده وجود برخوردی متمرکز، آمرانه در تهیه آن هاست. هدف سیاستگذاری طرح های توسعه شهری با تاکید بر مفاهیم مدیریت یکپارچه است. نتایج نشان می دهد برای تحقق راهبردهای در طرح های توسعه شهری، باید الزامات مدیران شهرداری در مشارکت شهروندان در جهت چابک سازی بسترهای قانونی، اجرایی و نهادی با در نظر گرفتن استقلال شهرداری و تشدید ترتیبات نهادی در تحقق سرمایه اجتماعی درون نهادی و میان نهادی مبادرت ورزید تا سازگاری و انسجام لازم در طرح های توسعه شهری را داشته باشیم.
۴.

سیاست گذاری جذب سرمایه گذار در توسعه فضاها و اماکن ورزشی

کلید واژه ها: خصوصی سازی اماکن ورزشی سیاست گذار سرمایه گذاری ورزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 366 تعداد دانلود : 246
در این پژوهش بررسی عوامل مؤثر در جذب سرمایه گذاری در توسعه فضاها و اماکن ورزشی موردمطالعه قرار گرفت. اماکن و فضاهای ورزشی یکی از مهم ترین و اساسی ترین کاربری ها در شهرهای امروزی است که نقش مهمی در تأمین سلامت جسم و روح شهروندان دارد. همچنین یکی از دلایل اهمیت زیرساخت های ورزشی و ترویج ورزش، تأثیر مثبت مشارکت ورزشی بر تندرستی، سلامت جامعه و کاهش هزینه های درمانی ناشی از بی تحرکی در رده های سنی مختلف است. توسعه ورزش نیازمند توجه به ابعاد زیادی است، در سطح کلان و خرد، عوامل زیادی بر اشاعه و ترویج ورزش تأثیر دارند. توسعه ورزش را مشتمل بر ساختارها، سیستم ها، فرصت ها و فرایندهایی می دانند که افراد را قادر می سازد در ورزش و تفریحات شرکت کنند و عملکرد خود را تا سطح دلخواه ارتقا دهند. فضاها و مکان های ورزشی، گونه های فضاهای اجتماعی در سکونتگاه های انسانی به شمار می روند. حضور هم زمان و متراکم جمعیت پرشمار انسانی، تحرک، گذران اوقات فراغت و تفریح ساکنین شهرهای بزرگ، انجام رقابت های ورزشی، برگزاری گردهمایی ها. ازاین رو اولویت سیاستگذاری باید بر مبنای جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی در توسعه فضاها و اماکن ورزشی کلان شهرها می توان به مواردی همچون تأثیر آیین نامه ها و قوانین حقوقی و مالی و موارد مدیریتی اجتماعی و تأثیر رسانه در جذب سرمایه اشاره کرد. ما در این تحقیق راهکاری جهت برنامه ریزی مؤثر برای مشارکت بخش خصوصی در توسعه فضاها و اماکن ورزشی پیشنهاد می دهیم. مقاله بنیادی حاضر، با روش توصیفی - تحلیلی، درصدد بیان این مسئله است که عوامل تأثیرگذار در سیاست گذاری و جذب سرمایه در اماکن ورزشی مشخص شود.
۵.

تبیین اصول کهن الگوهای خانه های ایرانی از دیدگاه اسلامی با رویکرد سلامت روان ساکنان

کلید واژه ها: کهن الگو خانه ایرانی و اسلامی سلامت روان سیاست گذاری مسکن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 1000 تعداد دانلود : 688
استفاده از اصول حاکم بر کهن الگوها به عنوان الگوهای ذهنی و ناخودآگاه جمعی بشر، به عنوان راهکارهایی با پشتوانه عمیق و مؤثر اجتماعی و کالبدی می تواند در سیاست گذاری نحوه تأمین مسکن در قالب اصول حاکم بر برنامه ریزی و طراحی مسکن ایرانی اسلامی، نقش مؤثری داشته باشد. کهن الگوها در میان انسان ها، طی قرن ها مشترک بوده و به عنوان میراثی انسانی و فارغ از تجربه های فردی با حفظ الگوهای تکرارشونده و ایجاد فضایی مطلوب از لحاظ روانی در حفظ سلامت روان ساکنین تأثیرگذار هستند. بررسی های صورت گرفته با کلیدواژه کهن الگو در منابع گذشته نشان می دهد که تلفیق و وجه اشتراک کهن الگوها از دیدگاه بینش اسلامی و تأثیرات آن در سلامت روان کاربران، بررسی نگردیده است، درحالی که شناخت مؤلفه های مؤثر مشترک بین کهن الگوها، بینش اسلامی و سلامت روان کاربران می تواند در دستیابی به الگویی برای برنامه ریزی ساخت مسکن ایرانی راهگشا باشد. هدف از تحقیق حاضر تبیین اصول مشترک کهن الگوهای خانه های ایرانی از دیدگاه اسلامی و منطبق بر مؤلفه های تأثیرگذار بر سلامت روان ساکنان است. پژوهش کیفی حاضر، اطلاعات حاصل از اسناد معتبر علمی در 11 سال اخیر را به صورت نظام مند مورد تحلیل محتوا قرار داده است. نتایج نشان می دهد که ۱۰ اصل مشترک در کهن الگوهای خانه های ایرانی از دیدگاه بینش اسلامی، در حفظ سلامت روان ساکنان تأثیرگذار هستند که سلسله مراتب با بیشترین و تقسیم فضایی با کمترین میزان تأثیرگذاری، از جمله آنها هستند. با تدوین این اصول در سطوح سیاست گذاری، برنامه ریزی و قوانین موضوعی مرتبط با تأمین مسکن می توان گامی بلند در راستای دستیابی به الگوی خانه ایرانی، اسلامی برداشت.
۶.

ضرورت اتخاذ رویکرد برنامه ریزی مشارکتی محله محور در احیای بافت های فرسوده شهری با استفاده از روش تحلیل عاملی (نمونه مورد مطالعه: محله سرتپوله؛ سنندج)

کلید واژه ها: برنامه ریزی مشارکتی محله بافت فرسوده تحلیل عاملی سرتپوله سنندج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 341 تعداد دانلود : 253
مدیران شهری همواره سعی کرده اند تا با جلب مشارکت مردمی در سطح محله، به اهداف خود در راستای دست یابی به توسعه و مدیریت شهری نائل آیند. مشارکت شهروندان در سطح محلات یکی از اصول مهم پایداری و دموکراسی در جوامع شهری محسوب می شود. با توجه به اهمیت مشارکت در توسعه محلات و مدیریت شهری، در این تحقیق هدف، اتخاذ رویکرد برنامه ریزی مشارکتی محله محور در احیای بافت های فرسوده شهری و شناخت مهمترین معیارهایی که بیشترین تأثیر را در مشارکت محله محور در احیای بافت های فرسوده دارند می باشد. روش تحقیق حاضر به صورت توصیفی - تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی می باشد. نمونه گیری به صورت هدفمند بوده و از 308 خانوار موجود در محله، 50 سرپرست خانوار با استفاده از فرمول کوکران با سطح اطمینان 93 درصد برای پرسش گری انتخاب شدند. نتایج حاصله از طریق نرم افزا SPSS از جمله آزمون های تحلیل مسیر و آزمون تحلیل عاملی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل نشان داد که شاخص های مربوط به ابعاد اجتماعی؛ اقتصادی و مدیریتی به ترتیب با میانگین وزنی (45/4، 739/3، 112/5) بیشترین تأثیر را بر بافت های فرسوده محله سرتپوله شهر سنندج داشته اند. همچنین ازطریق تحلیل مسیر عواملی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر بهبود کیفیت بافت های فرسوده محدوده مورد نظر تأثیر دارند مشخص گردید.