مطالعات بیداری اسلامی

جهان اسلام، همواره دستخوش تغییر و تحولات مختلف بوده و تهدیدها و ضعف های مختلفی در آن وجود داشته است. از سال 2011 که شروع بیداری اسلامی بوده و تحولات بسیاری را در منطقه رقم خورده است؛ مقام معظم رهبری چالش های جهان اسلام را بیان نموده و راهبردهای تدافعی جهت مقابله با این چالش ها مطرح ساختند. با این وجود در این رابطه تحقیقی علمی از منظر مقام معظم رهبری منتشر نشده است. بنابراین سوالی که در این پژوهش طرح می شود این است که ضعف های سیاسی جهان اسلام از منظر مقام معظم رهبری و راهبردهای تدافعی ایشان از سال 2011 تا 2020 میلادی بر اساس روش swot چیست؟ با توجه به آنچه بیان شد؛ هدف این مقاله شناسایی چالش های سیاسی جهان اسلام و راهبردهای تدافعی(wt) در مقابله با آن از منظر مقام معظم رهبری بعد از تحولات بیداری اسلامی است. در این پژوهش برای پاسخ به سوال اصلی از روش swot استفاده شده است. از دیدگاه مقام معظم رهبری برای کاهش و کنترل تهدیدهای سیاسی جهان اسلام و برون رفت از آن، راهبردهایی وجود داشته که بر اساس روش سوات به راهبردهای تنوع(st) راهبردهای رقابتی(so)، راهبردهای بازنگری(wo)، راهبردهای تدافعی(wt) تقسیم شده است در این تحقیق برای مقابله با چالش های سیاسی جهان اسلام بر اساس روش سوات از راهبردهای تدافعی(wt) استفاده شده است. برخی از یافته های تحقیق عبارتند از: تقویت روحیه وحدت و ایستادگی، تقویت سطح آگاهی و بصیرت در میان مسلمانان و ... را می توان نام برد.

تاریخ سیاسی معاصر یمن آکنده از تغییرات بنیادین از جمله هجوم و نفوذ کشورهای بیگانه بوده و در چند سال اخیر مداخله نظامی عربستان سعودی در یمن، این کشور را آبستن حوادث سیاسی کرده است. مقاومت و مبارزه این مردم در برابر ظلم وتجاوز، دارای ریشه های استوار تاریخی بوده و بنیان آن با صدای اعتراض و حق طلبی شاعران متعهد این سرزمین چون زید الموشکی،ابراهیم الحضرانی و شهادت شهیدانی چون محمد محمود الزبیری استحکام یافته است.شهید الزبیری با شعر خویش، شعله های امید را در روح هم وطنان خود برافروخته و با تکیه بر عزت طلبی و آزادی خواهی، مردم را به استقامت فرا می خواند. این مقاله، با روش توصیفی – تحلیلی، به بیان مفهوم پایداری، استبداد ستیزی و آزادی خواهی در شعر وی پرداخته و در پی رسیدن به این مهم است که شعر الزبیری به عنوان رهبر مقاومت یمن چه تأثیری در انقلاب یمن و رهایی آن از چنگال استبداد داشته است. دارا بودن روحیه آزادگی، عشق به وطن، دعوت به خیزش، اهتمام به مسأله فلسطین، مبارزه طلبی، اهتمام به وحدت عرب و امید به آینده ای درخشان، از مهمترین جلوه های پایداری در شعر الزبیری است که این پژوهش در صدد اثبات آن است.

سینما یکی از حوزه هایی است که ابعاد فرهنگی جامعه ی اسلامی را تحت تأثیر خود قرار می دهد. از این رو اهمیت نظام معارف قرآنی در بیداری مسلمانان و تأثیرات مهم سینما در فرهنگ جامعه این ضرورت را ایجاب کرده است تا شناخت نظام معارف قرآنی و بازتاب آن در فیلم های سینمایی مورد بررسی قرار بگیرد. نمونه های مورد بررسی پژوهش حاضر فیلم های سینمایی تنگه ابوقریب و به وقت شام می باشد. هدف پژوهش، شناخت نظام معارف قرآنی در فیلم های سینمایی تنگه ابوقریب و به وقت شام و شناسایی میزان شباهت ها و تفاوت های نظام معارف قرآنی در این دو فیلم سینمایی است و سؤالات مطرح شده چنین می باشد که: 1- نظام معارف قرآنی چگونه و تا چه میزانی در فیلم های سینمایی «تنگه ابوقریب» و «به وقت شام» بازتاب یافته است؟ 2- چه وجوه اشتراک و افتراق در بازتاب نظام معارف قرآنی در فیلم های سینمایی تنگه ابوقریب وبه وقت شام وجود دارد؟پژوهش پیش رو به شیوه ی توصیفی- تحلیلی و تطبیقی انجام پذیرفته و داده های آن با جستجو در منابع کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در دو فیلم سینمائی مورد بحث، ضمن رعایت و پایبندی به بیشتر مؤلفه های نظام معارف قرآنی، "احکام جهان شناسی و احکام بین المللی" بیشترین بازتاب را داشته اند. هم زمان برای برقراری احکام الهی و مبارزه با حکام ظالم، می بایست برای معنویت و شناخت خدا نیز مبارزه نمود و بعد از پیروزی برای سازوکارهای تربیتی اسلامی، تلاش نمود تا جامعه ای بیدار و بدور از ستم حاصل آید.

شعرای ایران و فلسطین با ادبیات پایداری، شهید و شهادت، مأنوس هستند. سلمان هراتی و شفیق حبیب از جمله این شعرا هستند که برخی از سروده های خود را به شهدا اختصاص داده اند و این نوشتار به تحلیل و تطبیق این سروده ها از نظر محتوا و سبک می پردازد. هردوشاعر به تأثیرگذاری و ارزش خون شهدا اذعان دارند و به جاودانگی راه و نام شهید اشاره کرده اند. از دست دادن شهدا، توأم با حسرت و دلتنگی است که سلمان هراتی و شفیق حبیب هردو با نوعی عدم تصدیق و انکار با این قضیه روبه رو می شوند و با تشبیه های زیبا، شهدا را تجلیل می کنند و از معنویّت و قدرت هدایتگری آنها سخن می گویند. شفیق حبیب، امید به ظفر و پیروزی را در ضمن تکریم شهدا می آورد. هردوشاعر با بیانی روان و سبکی به دور از تکلّف مفاهیم خود را به مخاطب ارائه می دهند و این سادگی و عدم تکلّف همراه با لفظ زیبا و عمق معنا است. تکرار واژه، عبارت و حروف در اشعار سلمان و شفیق و کاربرد حروف مجهوره و مهموسه در جای مناسب در سروده های شفیق حبیب از جمله مختصات سبکی این دو شاعر است. در میان اسالیب مختلف جمله، اسلوب ندا در سروده های آنها از بسامد بیشتری برخوردار است.

تحولات انقلابی اخیر در منطقه خاورمیانه که با تعابیر گوناگونی همچون بیداری اسلامی از آن یاد می شود، ساختار ژئوپولتیکی منطقه را دستخوش دگردیسی عظیمی نموده است. سرعت و نوع تحولات اخیر خاورمیانه به گونه ای رقم خورد که حتی نظریه های سنتی ژئوپولتیک که بر عنصر مکان و مرز تاکید داشتند، قدرت تبیین آن را نداشتند. بادرنظرگرفتن این موضوع ما در این پزوهش در صدد هستیم تا به این سوال پاسخ دهیم که ، بیداری اسلامی چه تاثیری بر ژئوپولوتیک مقاومت داشته است؟فرضیه ای که برای پاسخ به این سوال در نظر گرفته ایم این است که بیداری اسلامی «مقاومت »را که بر گرفته از ژئوپولوتیک شیعی است بسط گفتمانی داده است. روش تحقیق در این پژوهش ، از نوع اسنادی بوده و داده ها و اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای و منابع اینترنتی( فارسی و انگلیسی) و وبلاگ ها و وبسایت های مربوط به موضوع جمع آوری شده است

نامه های مقام معظم رهبری به جوانان غربی نقطه ی عزیمت این مقاله است. در این دو نامه علل و عواملی به عنوان ریشه های تروریسم مورد اشاره قرار گرفته است که از جمله ی آنها «زوال بنیان های اعتماد در غرب» است. در این نوشتار تلاش می شود چگونگی افزایش خشونت و افراطی گری در غرب با افزایش بی اعتمادی بررسی گردد. نوشتار حاضر با بررسی مکانیسم اعتماد و بی اعتمادی به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که «چگونه بی اعتمادی در جوامع غربی به خشونت و افراط گرایی منجر شده است؟» برای بررسی و تبیین این موضوع از روش «تحلیلی- توصیفی» استفاده می شود. فرضیه ی نوشته ی حاضر این است که بی اعتمادی موجب به وجود آمدن «نفرت از بیگانگان»، «ترکیب ناقص فرهنگی»، «انزوا و کاهش پیوستگی اجتماعی» و «بیرونی شدن اعتماد» می شود و در نتیجه تمایلات افراط گرایانه و ارتکاب اعمال تروریستی شدت می گیرد.» در پایان این نوشتار با نگاه آسیب شناسانه، راه حل هایی برای غلبه بر تبعات بی اعتمادی پیشنهاد می گردد که می تواند تقویت و رشد تروریسم را کاهش دهد.