۱.
کلید واژه ها:
ابن سینا رودکی سعدی فردوسی صدرالدّین عینی ادبیّاتپژوهی
در این مقاله که قسمت دوم مقاله با عنوان «ادبیّات پژوهی صدرالدّین عینی» است، به ادامه بحث ادبیّاتپژوهی نوین تاجیکی فرارود،در قالب معرّفی کتاب «نمونه ادبیّات تاجیک»، اثر صدرالدّین عینی و همچنین نظر عینی در مورد شاهنامه فردوسی و اشعار رودکی و سعدی و ابن سینا پرداخته شده است.
۲.
کلید واژه ها:
هند ملخّص شاهجهان خواجه ابوالحسن تربتی.
" شهابالدّین محمّد، معروف به شاهجهان، یکی از پادشاهان مغول هند (1037ـ1068ه .ق) بوده که در دوره سلطنت او در داخل کشور امنیت و آسایش برقرار بوده است و همین امر باعث پیشرفتهای علمی و ادبی و فرهنگی بیشتری نسبت به دورههای گذشته در هند شد. در دوره سلطنت سی و یک ساله شاهجهان، سی و هشت کتاب به زبان فارسی تدوین و تألیف شد که سیزده عنوان آنها مستقیما تاریخ دوره شاهجهان است. ملخّص یکی از این کتابها و در واقع سیزدهمین کتاب است. در این مقاله به معرّفی این کتاب و مؤلّف آن پرداخته شده است.
"
۳.
کلید واژه ها:
ناصرخسرو روشنایینامه عقل کلی نفس کلی دعوت اسماعیلی آیینهای گنوسی مانویت پدر عظمت مادر زندگی طبقات روحانی مانوی.
این مقاله آموزه آفرینش بنابر روشنایینامه ناصرخسرو قبادیانی، حکیم نامدار اسماعیلی مذهب سده پنجم هجری را مورد توجّه قرار داده و از همسانی بنمایههای این آموزه با آموزه آفرینش مانوی سخن میگوید. به نظر نگارنده، توجّه به مسائلی مانند حضور مانویان در خراسان سدههای چهارم و پنجم هجری و آشنایی اندیشمندان این دوره مانند ابنسینا و ابوریحان بیرونی با آثار مانوی، ما را بر آن میدارد که برخلاف نظر فیلیپ ژینیو، تأثیر این آموزهها بر ناصرخسرو را جدّیتر از آموزههای یونانی پی بگیریم؛ به ویژه که ناصرخسرو برخلاف سنّت یونانی، عقل و خرد را عنصری مردانه میداند و در ادامه سنّت ایرانی، بر آن است که نفس خصیصهای زنانه دارد. در ادامه مقاله نیز همانندی کارکردهای برخی مراتب دعوت اسماعیلی با طبقات روحانی مانوی مورد توجّه قرار گرفته و احتمال همسانی این مراتب و طبقات، مانند نیوشایان مانوی و مستجیبان اسماعیلی بررسی شده است.
۴.
کلید واژه ها:
قصّه یوسف و زلیخا احسنالقصص مکر زنان
قصّه یوسف و زلیخا در قرآن (که این داستان را احسنالقصص نامیده)، تفاسیر، ادبیّات و فرهنگ عامّه جوامع اسلامی قرنهاست که ذهن و زبان علاقهمندان به آن ماجرا و نکات و ظرایف مرتبط با آن را به خود مشغول داشته است. این موضوع به خصوص در پهنه زبان و ادب فارسی و عربی بازتابهای بسیار زیاد و دامنهداری داشته و در هر عصر و نسلی متناسب با سطح فرهنگ و ذوق و سلیقه دینی، کلامی و هنری آن عصر یکی از این زمینهها مورد توجّه پارهای از پژوهشگران جدید ـ و از جمله نویسندگان مقاله حاضرـ قرار گرفته است. ارتباط این قصّه قرآنی با محتویات کتاب مقدّس از یک سو و گونه ادبی "مکر و نیرنگ زنان" از سوی دیگر است.
