درخت حوزه‌های تخصصی

دهخدا یکی از تاثیرگذارترین شخصیت ها در تاریخ ادبیات این سرزمین است. این مقاله ضمن معرفی ویژگی های لغت نامه برخی از یادداشت های مرحوم دهخدا را درباره برخی از کلمه ها و ترکیب ها که در متن چاپی لغت نامه ذکر نشده است- بیان کرده، آنها را برحسب محتوا طبقه بندی می نماید. توجه به این یادداشت های شخصی، دقت نظر و احاطه دهخدا را- که نویسنده از او به صفت شمع افروخته...

فروردین ماه امسال مصادف است با چهاردهمین سال خاموشی استاد دکتر امیر حسن یزدگردی، استاد زبان و ادب فارسی در دانشکدة الهیات. استاد یزد گردی معلمی کم مانند و عاشق بود و سالهای از سر عشق در این دانشکده، به تدریس ادب پارسی پرداخت و صدای فردوسی و نظامی و مولوی و سعدی و حافظ را- که صدای رسای فرهنگ اسلامی ایران زمین است- عاشقانه و استادانه به گوش جان دانشجویان رساند و در انتقال ارزشهای فرهنگ گران سنگ ایران اسلامی به فرزندان این مرز و بوم، نقشی شایسته و درخور ایفا کرد. فقدان او چونان فقدان همة پیام آوران فرهنگ و ادب، ضایعه ای است جبران ناپذیر و فراق او چونان فراق دیگر معلمان عاشق- که روز به روز حکم کیمیا می یابند- سخت جانکاه است و اندوه آفرین. و در این میان «یاد» یاد او و یاد عزیزانی چون او، مرهم دلهای خستة دلدادگان فرهنگ و ادب تواند بود.... و من در این یاد و در این یاد کرد، او را به همان صورت و سان و به همان ترتیب که دیده ام و یافته ام، معرّفی می کنم: - نخست او را در مقام تعلیم و در هیأت معلمی عاشق یافتم. - سپس با پایگاه بلند او در تحقیق راه بردم... - و سرانجام به جمع دوستان و یاران او پیوستم و او را در مقام انسانی والا و دوستی کم مانند دیدم و تا دم مرگ با او بودم.... بنابراین پس از ذکر احوال استاد، نخست از حکایت تعلیم سخن می گویم، سپس از حکایت تحقیق و در پایان از انسانیت و محبت و صفا و وفای استاد سخن خواهم گفت.

هر چند که تا به حال مقالات و کتاب های متعددی درباره ی احوال و آثار آرزو نگاشته شده است و بعضاً تصنیفاتی نیز از وی تصحیح و منتشر گشته؛ باید اذعان کرد که هنوز آن گونه که شایسته است کاری در خور نام و مقام وی صورت نگرفته و تحقیقات موجود، اغلب تکرار کلیشه ای اقوال منابع متاخر است. بدین لحاظ انجام تحقیقی جدی و مستند مبتنی بر منابع اصلی و دست اول در این باره ضروری به نظر می رسد. مقاله ی حاضر، تمام همت خود را بر این هدف گماشته است.