ابراهیم قیصری

از آن جا که قرار است در این نوشتار کوتاه غزلی از حافظ بررسی شود که از جهت قالب ساقی نامه نیست اما به لحاظ معنی و محتوا می شود آن را ساقی نامه فرض کرد، ابتدا شرحی را که در باره ی ساقی نامه نوشته اند، نقل می کنم. در دایره المعارف (2/1236) ذیل ساقی نامه نوشته اند:

زمان time) ) در ادوار مختلف و از جنبه های متفاوت فلسفی، فیزیکی، روانی، حیاتی و ... تعریفات گوناگون و مختلفی دارد؛ از جمله گفته اند که « زمان محیطی است عمومی که همه ی وقایع در آن به توالی یا ظاهرا به توالی رخ می دهد. همه ی دوره های مشخص و محدود زمان اعم از گذشته، حال یا آینده جز اجزایی از زمان واحد و تمام چیزی نیستند. به تعبیر مبهم عامه و ذوق سلیم، زمان چیزی است که به طرف آینده حرکت می کند. وقایع و تغییرات اشیاء در زمان و برعکس روی می دهد ، به وسیله ی فرایند تغییرات است که ما بر زمان وقوف داریم و آن را اندازه می گیریم» (دایره المعارف فارسی:1/1178).