محمدحسن عباسی

در این مقاله سامانه آموزشیاری شخصی سازی شده به کمک عناصر بازی پردازی بر اساس ویژگی های شخصیت و انگیزه یادگیرنده طراحی و اجرا شده است. شخصیت یادگیرندگان در این سامانه توسط پرسشنامه NEO-FFI و انگیزه آنها توسط پرسشنامه انگیزه تحصیلی AMS سنجیده شده است. سپس با استفاده از ویژگی های انگیزه و شخصیت افراد، نوع بازی آنها بر اساس مدل بازی BrainHex به دست آمده و متناسب با نوع بازی یادگیرنده، عناصر بازی پردازی برای آنها به صورت شخصی شده، ارائه گردیده است. سامانه طراحی شده در دوره آمادگی مسابقه بین المللی ریاضی با 117 شرکت کننده در مدرسه الکترونیکی خانه ریاضی تهران اجرا شده است. برای سنجش اثر بخشی سامانه طراحی شده، میزان رضایت تحصیلی یادگیرندگان در استفاده از سامانه در دو گروه شاهد و آزمون، مقایسه شده است. نتایج نشان می دهد استفاده از ساز وکار بازی پردازی در شخصی سازی بر اساس ویژگی های شخصیت و انگیزه فرد باعث شده تا با سطح معناداری P-value<0.05 در آزمون آماره T جهت مقایسه میانگین گروهها، رضایت تحصیلی یادگیرندگان نسبت به پیش از شخصی سازی و همچنین در مقایسه با گروه شاهد به طرز معناداری بهبود پیدا کند.

یادگیری الکترونیکی به وجهی ضروری از آموزش و یادگیری در دنیای امروز تبدیل شده است. آگاهی از عواملی که نقش تعیین کننده در پیشرفت یادگیری الکترونیکی دارند، در تعیین چشم انداز، راهبردها و سیاست های نهادهای بالادستی، سازمان ها و مراکز آموزشی و نیز شرکت های تجاری فعال در عرصه آموزش و یادگیری اهمیتی وافر دارد. در این مقاله، پیش ران های فنّاورانه یادگیری الکترونیکی مورد بحث قرار می گیرد و مهم ترین عوامل بر اساس مراحل چرخه تب فنّاورانه استخراج می شود. پژوهش با مطالعه اسنادی و با استفاده از اطلاعات به دست آمده از مراجع علمی، گزارش ها، مستندات، مصاحبه ها و اخبارِ منتشر شده صورت گرفته است. تلاش اصلی این مقاله در دو نکته خلاصه می شود: نخست شناسایی پیش ران های فنّاورانه یادگیری الکترونیکی و دیگر تحلیل وضعیت آموزش الکترونیکی در ایران از منظر فنّاوری های شناسایی شده. نتیجه بررسی نشان می دهد پیش ران های فنّاورانه یادگیری الکترونیکی عبارت ند از: یادگیری تطبیقی و شخصی شده، یادگیری سیّار، سکّوهای یادگیری اجتماعی، یادگیری تلفیقی، بازی پردازی، شبیه سازی، رایانش ابری، یکپارچه سازی و تعامل پذیری، استاندارد xAPI، واقعیت مجازی، دوره های باز برخط و فراگیر (دوبابرف) و مدیریت محتوای ویدئویی. از سوی دیگر ارزیابی ها نشان می دهد در کشور چندان به این فنّاوری ها پرداخته نشده است. وضع کنونی یادگیری الکترونیکی در کشور نشان می دهد فعالیت های صورت گرفته در این زمینه، چندان منسجم، نظام مند و هم سو با تغییرات فنّاوری نبوده است. آنچه برای سامان دادن به این وضع ضروری به نظر می رسد، تغییر بنیادی نگاه به یادگیری الکترونیکی و به خدمت گرفتن فنّاوری به شیوه ای نظام مند در سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجراست. آغاز سده جدید هم زمان با تدوین برنامه هفتم توسعه ملّی، فرصت مغتنمی است تا دانشگاه ها به همراه وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری، سیاست ها و برنامه هایی ملّی در متن برنامه لحاظ کنند تا در یک دوره زمانی پنج ساله، امکان اصلاح مسیر آموزش الکترونیکی در کشور و بهره مندی نظام آموزشی از مزایای آن فراهم شود.