شهربانو دلبری

شهربانو دلبری

مدرک تحصیلی: استادیار گروه تلریخ دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۱ مورد از کل ۳۱ مورد.
۲۱.

اهمیت توجه به جغرافیا در تحلیل رویدادهای تاریخی قرآن کریم؛ مطالعۀ موردی: موقعیت جغرافیایی مدین شعیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن پژوهی کتاب مقدس جغرافیای تاریخی مدین شعیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۴ تعداد دانلود : ۵۰۰
یک سونگری قرآن پژوهان و مفسران و تأکید بیش از اندازۀ آنان بر عامل «زمان» و کم توجهی به عامل «مکان» به عنوان بستر رویدادهای تاریخی، موجب بروز اختلاف نظر دربارۀ خصوصیات مکانی رویدادهای تاریخی قرآن کریم شده است. به عنوان نمونه، می توان به مدین شعیب اشاره کرد که موقعیت مکانی و مختصات جغرافیایی آن مورد اختلاف نظر قرآن پژوهان و مفسران بوده است؛ به طوری که بعضی از منابع و تفاسیر از آن به عنوان شهری در ساحل شرقی دریای سرخ نام برده اند و برخی دیگر از آن به عنوان ناحیه ای وسیع از شمال غرب شبه جزیرۀ عربستان تا بخش هایی از جنوب شرقی شبه جزیرۀ سینا یاد کرده اند. هدف این جستار تأکید بر ضرورت کاربرد اطلاعات مکانی در تحلیل و تفسیر رویدادهای تاریخی قرآن کریم است که از طریق مطالعۀ منابع مکتوب و اسناد و بررسی نقشه ها و اطلس های جغرافیایی و تصاویر ماهواره ای صورت گرفته است. نتایج حاصل نشان می دهد که استفاده از دیدگاه های صاحب نظران در بیان اهمیت پیوند ساختاری میان تاریخ و جغرافیا و تکیه بر جایگاه مهم مکان پژوهی می تواند تحلیل و تفسیر دقیق تری از رویدادهای تاریخی قرآن کریم به دست دهد.
۲۲.

عوامل مؤثر بر بهره برداری تجاری غرب در شرق طی جنگ های صلیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جنگ های صلیبی تجارت غرب شرق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۱ تعداد دانلود : ۱۰۵۰
جنگ های صلیبی در سده های میانی بازتاب های متفاوتی در اوضاع سیاسی، اقتصادی اروپای غربی و سرزمین های شرق اسلامی داشت. از مهم ترین بازتاب ها، موضوع تجارت بود که منافع بسیاری برای طرف غربی به دنبال داشت. این مقاله در پی آن است که با استفاده از منابع کتابخانه ای و به شیوه توصیفی- تحلیلی به ارزیابی عوامل مؤثر در بهره برداری و توسعه تجاری غرب در شرق بپردازد. سران اروپایی پس از بسیج عمومی مسیحیان و موفقیت در جنگ های صلیبی، مهاجرنشین هایی را در شرق مدیترانه ایجاد کردند و مبادلات مستقیم کالاهای تجاری را از مبادی شرقی به غرب در دست گرفتند و از بازرگانان و کشتیرانان مالیات اخذ می کردند. مهاجرنشینی با نظام فئودالیته، انحصار مبادلات کالا، اخذ مالیات و تأسیس نمایندگی، منجر به توسعه بهره برداری تجاری سوداگران غربی در شرق گردید و به تجارت حوزه مدیترانه رونق داد و بر ثروت اقتصادی و اعتلای تمدنی اروپای غربی افزود.
۲۳.

تکریم و توجه تیموریان به ائمه(ع) و بازتاب آن در گسترش تشیع امامیه

نویسنده:

کلید واژه ها: تکریم ائمه سلسله ی تیموریان آزاداندیشی اندیشه ی تشیع ایران دوره ی تیموریان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۶۶۵
نحوه ی تعامل و تفکرات ائمه ی شیعه (ع) برای نسل ها و تا ابد می تواند الهام بخش باشد. لذا در طول تاریخ آزاداندیشان دوست دار خاندان اهل بیت توانستند با الهام از دستورات ایشان، منشأ خدماتی برجسته گردند. یکی از دستورات امامان شیعه به پیروانشان آزاداندیشی بود. تیموریان که از سلسله های حاکم بر ایران بودند از تبار ایرانیان به شمار نمی آمدند. آن ها را باید آزاد اندیشانی به حساب آورد که در طول یک قرن و اندی توانستند با ایجاد فضایی بازتر اسباب پیشرفت علمی و فرهنگی و گسترش هنرها و تفکرات  از جمله تفکرات شیعی را فراهم کنند. سؤال اصلی این مقاله آن است که آیا این فضای باز، شامل اندیشه های شیعی نیز گشته بود؟ تکریم تیموریان نسبت به ائمه (ع) تا چه اندازه در مهیاساختن زمینه برای استواری مذهب تشیع مؤثر بوده است؟ طی بررسی های پژوهشی مقاله به شیوه ی توصیفی- تحلیلی  درمی یابیم که در عصر تیموریان بزرگداشت و میزان توجه به ائمه ی شیعه سیر صعودی یافت و در نهایت به رسمیت یافتن مذهب تشیع و گسترش اعتقادات شیعی در دوره ی صفویه در ایران کمک شایانی کرد.
۲۴.

به کارگیری شیوه های تسامح و تساهل در سیره تربیتی امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام رضا (ع) تساهل و تسامح سیره رضوی غیرمسلمانان تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۶ تعداد دانلود : ۶۴۰
سیره عملی هر یک از ائمه شیعه در جایگاه خود مملو از درس های پربار است. در بررسی حوادث وقایع زندگی پربار امام رضا (ع) نکات پندآموز بسیاری وجود دارد که می توان درس های فراوانی آموخت. یکی از اصول به کار رفته در سیره رضوی تسامح و تساهل است. امام رضا (ع) با گروه های فکری و اعتقادی بسیاری به بحث و تبادل نظر می پرداختند و از راهکارهای بسیاری در این جلسات سود می جستند؛ یکی از این راهکارها استفاده از اصل تسامح و تساهل بود. این مقاله می کوشد به شیوه توصیفی تحلیلی به این سؤال پاسخ دهد که امام رضا (ع) در برخورد با پیروان ادیان مختلف از کدام شیوهای تسامح وتساهل بهره می بردند؟ التزام به اخلاق انسانی و احترام و مهرورزی نسبت به غیر مسلمانان، مخاطب شناسی و آشنایی با زبان و متون مقدس ادیان، آزادی فکر و بیان و به رسمیت شناختن حق سؤال برای پیروان ادیان، مدارا و تسامح دینی و همزیستی مسالمت آمیز با آن ها از مهم ترین ویژگی ها و شاخص های الگوی رفتاری امام رضا (ع) با پیروان دیگر ادیان بوده است.
۲۵.

مقایسه برپایی مراسم عاشورا در ایران و هند (با تکیه بر شهر بنگلور)

کلید واژه ها: عاشورا عزاداری محرم بنگلور آیین های سوگواری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ فرهنگی و اجتماعی اسلام
تعداد بازدید : ۱۲۸۰ تعداد دانلود : ۸۵۵
در تاریخ شیعه مراسم ماه محرم، بزرگ ترین و گسترده ترین مراسم سنتی مذهبی و یکی از برجسته ترین نمونه های میراث فرهنگی معنوی در ایران و کشورهای منطقه است و با توجه به اهمیت این شاخه از میراث فرهنگی، پرداختن به آن بسیار ضروری می باشد. هدف از این پژوهش مقایسه برپایی مراسم عاشورا در ایران و هند با تکیه بر شهر بنگلور هندوستان می باشد. مقاله حاضر می کوشد به این سؤال پاسخ دهد که مقایسه مراسم عاشورا در ایران و هند با تأکید بر شهر بنگلور چگونه است؟ نتایج ای ن پژوهش نش ان می دهد ویژگی های خاصّ جغرافیایی و مکانی این دو منطقه منجر به پایداری در رفتارها و آیین های عاشورایی همراه با حفظ تمامیّت سرزمین و حراست از ارزش های مذهبی گردیده و این آمیختگی نیز سبب رشد ارزش های اسلامی و انسانی و همچنین گسترش آن در پهنه های عقیدتی مناطق مجاور شده است. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی توصیفی به بررسی آیین های سوگواری در ایران و هند، با تأکید بر شهر بنگلور می پردازد.
۲۶.

جمعیت شناسی حواشی فرات و جایگاه آن مقارن قیام عاشورا

نویسنده:

کلید واژه ها: عراق قیام عاشورا ساکنان حواشی فرات جغرافیای تاریخی فرات جمعیت شناسی حواشی فرات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه جغرافیای تاریخی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ کربلا
تعداد بازدید : ۱۰۴۵ تعداد دانلود : ۸۸۱
در حاشیه ی رود فرات در سال 61 هجری نهضتی بس بزرگ و جاودان رقم خورد . شناخت ساکنان حواشی محل این قیام در بین النهرین بسیار مهم است . ساکنان عراق از یکپارچگی و تجانس در بافت جمعیتی خویش برخوردار نبودند . این ویژگی یکی از عوامل پی آمدهای حادثه ی عاشورا به شمار می رود و در نتیجه عاشورای خونینی رقم خورد . این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که ساکنا ن حواشی فرات و ناحیه ی بین النهرین از چه بافت جمعیتی برخوردار بودند؟ و هم چنین آیا عدم تجانس قومیتی آن ها در غلبه سپاه اموی تاثیر گذار بوده است؟ ساکنان نواحی فرات گروه هایی متشکل از اعراب مهاجر ، عشایر عرب ، ایرانیان ، موالی ، کردها ، بومیان آرامی ، نبطی و اهل کتاب بودند . اینان با یکدیگر یک دل و متحد نبودند و این خصیصه ی آنان از قدیم الایام تا قرن ها بعد ادامه یافت. در نتیجه دشمنان امام حسین (ع ) از این موقعیت نهایت سود و بهره را بردند .
۲۷.

سیره راهبردی امام صادق (ع) در برابر انحرافات اعتقادی

کلید واژه ها: امام صادق (ع) نحله های فکری مذاهب کلامی انحرافات اعتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۳۸۷
پیدایی اندیشه های گوناگون کلامی، همراه با تحرکات فرقه ها و نحله های انحرافای در نیمهاول سده دوم هجری که دوره تکوین مذاهب اسلامی شمرده می شود، موجب شد تاپیشوایشیعیان امام جعفرصادق (ع) ، به شیوه های مختلفی به مقابله و پاسخگویی با آنان برخیزد. آنحضرت با اتخاذ مواضعی عالمانه به تبیین حقیقت اسلام، نفی نظریه ها و استدلال هایمخالفان، ارائه کاستی ها و تناقضات داشته های آنان، راهی میانه و معتدلانه برگزیده و بار پایهبراهین عقلی و مستند به سنت اسلامی، به ارائه تفکرات درست اسلام دست یازیده است. اینمقاله با چنین رویکردی، به بررسی و تبیین مواضع امام(ع) پرداخته و شیوه ها و نوع برخوردایشان با مخالفان فکری را تحلیل می کند با این فرضیه که آن حضرت در مواجهه با مخالفان،از روش های علمی و عقلی بهره برده است.
۲۹.

ایرانیان آزاده در یمن (ابناء الاحرار)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلید واژه ها: اسلام پیامبر (ص) ایرانیان یمن ابناء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۴۳
تاریخ ایران و اسلام در بسیاری از زمان ها آن چنان با هم گره خورده که از یکدیگر تفکیک ناپذیر می نماید و در برخی از این جریانات تاریخی، اوج مردانگی و جوانمردی ایرانیان بازتاب بیشتری دارد. جریان ابناء یمن، نشان دهنده یکی از این جریانات تاریخ است. با توجه به قراین و شواهد، اولین شهید ایرانی، دادویه نیز از ابناء یمن است، بنابراین جای آن دارد که با دقت بیشتری در آن نگریست.در این مقاله با تکیه بر مدارک و منابع تاریخی این موضوع بررسی می شود که این گروه از ایرانیان اولین دسته ای هستند که اسلام را پذیرفتند و در این راه از هیچ کوششی فروگذار نکردند. این امر در پذیرش اسلام و فداکاری و از جان گذشتگی در راه آن، توسط سایر ملل کم سابقه است. بزرگ ترین خدمت ایرانیان یمن را در دفاع از اسلام، زمانی مهم تر می یابیم که پیامبران دروغین و سایر فتنه ها و هجمه های مختلف، اوقاتی پرمخاطره را برای مسلمانان رقم می زدند.
۳۰.

نقش اقتصادی سیستان در قرون نخستین اسلامی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلید واژه ها: تجارت تاریخ سیستان بلوچستان جغرافیا مکران راه های بازرگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶۶ تعداد دانلود : ۸۸۸
پهنای فلات وسیع ایران از دو جهت قابل توجه است: اول آن که دالان عبوری برای اقوام و ملل مختلف بوده است و دوم آن که این ناحیه همانطور که دارای نوسانات شدید آب و هوایی است، نوسانات بسیار تمایلات و قومیتها و زبان ها و نژادهای مختلف نیز دارد.ناحیه سیستان در جنوب شرقی فلات ایران دارای همین ویژگی ها بوده و به همراه بلوچستان و مکران جایگاه والایی را در ایران داشته است.در این مقاله سعی بر آن است تا با تکیه بر منابع تاریخی و جغرافیایی جایگاه این منطقه در قرون نخستین اسلامی از جنبه های اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد. پیشینه اقتصادی این منطقه درتحولات مختلف فرهنگی و سیاسی و اجتماعی موثر بوده که باعث برخاستن گروه های مختلف فکری و سیاسی شده است. در دوران پیش از اسلام، بازرگانان سیستان از طریق دو راه با اهمیت آبی و خشکی به مبادلات بازرگانی با شرق و غرب می پرداختند. در دوره اسلامی نیز این ارتباطات بازرگانی ادامه یافت. سیستان نیز در دوره اسلامی از جایگاه والایی برخوردار بود.
۳۱.

دهقانان در ایران دوره اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران فرهنگ تمدن دهقانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۱۷۷
گروه های مختلف اجتماع نقش های متنوعی را در حفظ دستاوردهای فرهنگی، مذهبی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و مانند آن ایفا می کنند. دهقانان (دیهکانان) از طبقات برتر و با شرافت و اصالت در ایران پیش و پس از اسلام به شمار می روند که از احترام و ارج و قرب خاصی نزد مردم و دولت ها برخوردار بودند. آنان در نهایت سعه صدر و بزرگ منشی سعی می کردند تا فرهنگ ایرانی همواره پایدار بماند. در واقع دهقانان علاوه بر سهم بسیار در حفظ فرهنگ ایران، خود نیز از جمله کوشاترین افراد در پیشرفت و شکوفایی فرهنگ و تمدن ایران بودند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان