معصومه حاجی عموشا

هدف آموزش قواعد صرف عربی، بالابردن سطح درست خوانی و فهم متون و افزایش علاقه و انگیزه یاد گیرندگان است که بر مبنای تحقیقات، این اهداف به دلایل متعدد کمتر محقق شده اند. در رسیدن به هدف های ذکر شده، متون آموزشی علم صرف از اصلی ترین ارکان هستند که سال هاست به یک شکل و سیاق تدوین و منتشر می شوند و مطابق با اهداف، نیازها و واقعیت ها، تغییر و تحول پیدا نکرده اند. با توجه به ضرورت بازنگری و اصلاح کتب صرفی که می تواند زمینه رشد تحصیلی بیشتر را فراهم کند، پژوهش حاضر، با تأکید بر متغیر کتاب و متون آموزشی، به بررسی بایسته های متون و کتاب های آموزش صرف در رشته ها و مقاطع مختلف آموزشی به ویژه در دانشگاه ها بر اساس نظریه ی نشر نوآوری می پردازد. روش پژوهش در تحقیق، مصاحبه عمیق با رویکرد گراندد تئوری (نظریه زمینه ای) است و نتایج به دست آمده از هر مصاحبه دسته بندی و سپس به مصاحبه شونده بعدی اعلام شده تا گزاره های بیشتری به یافته ها اضافه شود. بر مبنای یافته های پژوهش، هرگونه تغییر و نوآوری در متون صرفی باید شامل پنج مقوله کلی توالی و نظم، روانی و کاربردی بودن مثال ها و تمرین ها، رعایت استانداردهای کتب آموزشی، جامعیت و نوآوری های محتوایی باشد. از مهم ترین مقوله های جزئی، چینش منطقی، انطباق با سطح یادگیرندگان و هفته های آموزشی، استفاده از مثال های قرآنی، پرهیز از مطالب پیچیده و مبهم، نبود کاستی و استفاده تخصصی از واژه ها است که متن آموزشی علاوه بر جذابیت ظاهری، شکلی و نگارشی باید، قابلیت ارزشیابی، آزمون و سنجش بازخوردهای مثبت، منفی و مقایسه ای داشته باشد.

النوستالجیا کمفهوم هو " الحنین إلی ماض مثالی" والحزن والندم والغربه، کما أنه یعنی استحاله العوده إلی الماضی وتشمل الذکریات والطفوله والمراحل التاریخیه للوطن. یستخدم النوستالجیا للحنین إلی الماضی فی شعرالمقاومه لأغراض مثل استعاده وتعزیز الهویه الوطنیه والدینیه والوحده وخلق روح الحمیه والإثاره . والغایه من هذا البحث مقارنه مظاهر النوستالجیا وتجلیاتها فی قصائد عبد الکریم الکرمی ومحمد فروخی یزدی فی ظل المقاومه، معتمداً المنهج الوصفی التحلیلی والنهج المقارن علی أساس المدرسه الأمریکیه. بناء علی دراسه هذا البحث، وفّرت الظروف السیاسیه والاجتماعیه لفلسطین وإیران خلال حیاه الشاعرین حقلاً مناسباً لإبراز مظاهر النوستالجیا فی قصائدهما. کما أن الإشاره إلی الهویه العربیه والإسلامیه ، الشوق للوطن، فی أشعار الکرمی، وذکر أسماء الأبطال والشخصیات القدیمه ، وذکری الماضی المجید للوطن عند فرخی یزدی ، شکلت أهم مظاهر النوستالجیا فی شعر هذین الشاعرین . کشف البحث عن وجود نقاط مشترکه ومتباینه ، مبیناً اسباب ظهور النوستالجیا و أنواع مظاهره کموضوع للبحث. النقاط المشترکه؛ هی إحیاء المشاعر الوطنیه والتفاؤل والأمل عند الشعب والإشاده بالمدافعین عن الوطن ضد الأعداء والقاده الخونه المحلیین، فترکت الحاله السیاسیه أثرها علی الشعور النوستالجی. فحمل النوستالجیا روح المقاومه وهو من النوع الاجتماعی والاحتجاجی والوظائفی حتی یکون مدعاه لتحریض الشعب علی الثبات والمقاومه فی سبیل تحریر الوطن، أما فی النقاط المتباینه، توصل البحث إلی أن النوستالجیا الوجودی له الحضور القاطع والأقوی لدی الکرمی غیر أن التحسّر والحنین إلی البیئه الضائعه لدی فروخی أقوی وأشد حضوراً فی شعره.

روحِ ادبیّات مقاومت، زنده کردن احساسات ملّی و امید در مردم و مدافعان وطن علیه دشمنان خارجی و رهبران خیانت کار داخلی است تا آن ها را به پایداری و مقاومت در راه وطن وادار کند. سیّد اشرف الدّین حسینی معروف به نسیم شمال و ابراهیم طوقان، معروف به شاعر ملّی فلسطین، در دو مقطع حسّاس تاریخی ایران و فلسطین، ازجمله نمایندگان شعر مقاومت هستند. پژوهش حاضر می کوشد با روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر رویکرد «ما و دیگران»، شعر این دو شاعر را با هم مقایسه و صف دشمنان داخلی و خارجی وطن را از دوستان، حامیان و فداکارانش جدا کند و به عبارتی، روش تحقیقی، «ما و دیگری» را در شعرهای وطنی آن ها، شناسایی و معرّفی نماید. دشمنان وطن، هم دستانی داخلی دارند که یا در لباس دوست ظاهر می شوند و یا بر مرکب جهل، خرافه، استبداد و زر و زور سوارند. این دو شاعر، نابسامانی و چالش وطن را تنها به استعمار خارجی و استبداد داخلی منحصر نمی کنند، بلکه مزدوران داخلی و حتّی خود مردم و برخی خصلت های منفی، مانند جهل و سرسپردگی را، در ایجاد مصیبت ها و شرایط ناگوار تاریخی وطن، شریک می دانند. صف مدافعان وطن در شعر هر دو شاعر تقریباً مشابه است؛ ولی درخصوص دشمنان، طوقان بر دشمن خارجی و هم دستان داخلی اش و نسیم شمال بر استبداد و عوامل داخلی و خصلت های منفی جامعه، تأکید بیشتری دارد.

مضامین وطن دوستی و ملی گرایانه در ادبیات ملت هایی متجلی می شود که سرزمین آن ها مورد تهاجم استعمارگران واقع شده باشد. ایران و فلسطین از جمله کشورهایی هستند که در سده اخیر شاهد حضور و تجاوز بیگانگان بوده و شعرای متعهد این دو کشور در چنین شرایطی برای دفاع از هویت اسلامی و کیان ملی خود در صحنه حاضر شده اند. در این میان معدود شاعرانی بودند که با استفاده از اسلوب طنز رسالت هنری خود را به انجام رساندند. از این رو اشعارشان بیش از سروده های دیگر شاعران مورد توجه و استقبال عمومی قرار گرفته است. در این مقاله به روشی توصیفی- تحلیلی و در چارچوب ادبیات تطبیقی به بررسی کاربرد اسلوب طنز در اشعار نسیم شمال و ابراهیم طوقان پرداخته شده و برخی مضامین ملی مشترک میان سروده های دو شاعر از جمله وطن دوستی، حسرت بر عظمت بربادرفته وطن، تأسف به خاطر شرایط کنونی کشور، و انتقاد از عملکرد خیانت پیشگان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.