سید محمدتقی میرابوالقاسمی

آنچه در پى مى آید ویرایشى است از رسالهء عربى عبدالرحمان صوفى (291- 376 ق) منجم و ریاضیدان ایرانى دربارهء ترسیم چندضلعیهاى منتظم به کمک خط کش و پرگارى که دهانهء آن ثابت است. عبدالرحمان صوفى این رساله را با عنوان رساله فى عمل الا شکال المتساویه الاضلاع کلها بفتحه واحده، به درخواست عضدالدولهء دیلمى (324-372 هـ ق) نگاشته است. ابوالوفاى بوزجانى (328-388 هـ ق) که معاصر صوفى بود نیز درکتاب فى مایحتاج الیه الصا.نع من اعمال الهندسه پیرامون ترسیم شکلهاى هندسی به کمک پرگارى با دهانهء ثابت بحث کرده است. این موضوع در أروپاى دورهء نوزایى و همچنین در نیمهء دوم قرن هجدهم میلادى دوباره مورد توجه هندسه دانان قرار گرفت که از این میان مى توان لئوناردو داوینچى ، جیرولامو کاردانو، نیکولو تارتاگلیا دو لودویکو فرارى "" را نام برد. ویرایش حاضر بر اساس نسخهء خطى شمارهء 5535 کتابخانهء آستان قدس رضوى فراهم آمده که تاریخ کتابت آن 1286 قمرى است. در این ویرایش علأمت/ نشانهء شروع صفحهء جدید در نسخهء خطى است و همانند نسخهء خطى، شمارهء هر باب با حروف ابجد در حاشیه آورده شده است. افتادگیهاى متن داخل قلاب [] افزوده شده است و براى سهولت خواندن متن، آن را پاراگراف بندى و در حد لزوم نقطه گذارى کرده ایم. نسخهء دیگرى از این اثر را سید جلال الدین تهرانى به کتابخانهء آستان قدس رضوى اهدا کرده که جزوى از نسخهءشمارهء12121 با تاریخ کتابت 1308 قمرى است و در این ویرایش در موارد لزوم به عنوان نسخهء بدلى از آن استفاده کرده ایم. هر دو نسخه از روى نسخه أى که در رمضان 688 قمرى در مراغه کتابت شده رونویسى شده اند.